مبحث هفتم واجب است محل سجده به نوعى بوده باشد كه جبهه بر آن قرار بگيرد، - تحفة الابرار الملتقط من آثار الائمة الاطهار علیهم السلام جلد 1

‌صفحه‌ى 420

معدنيات نمايد، مثل آهن و فيروزج و امثال اينها، و در صورت عدم تمكن از اينها نيز جايز است سجده نمايد بر چيزى كه نه أرض بوده باشد و نه نبات و نه متحصل از اينها، مثل پشم و ثوب معمول از آن و برف و أمثال اينها، و در صورتى كه متمكن از هيچ يك نبوده باشد آن وقت جايز است سجده بر ظهر كف نمايد، پس جواز سجود بر پشت كف بعد از عجز از جميع خواهد بود.

مبحث هفتم واجب است محل سجده به نوعى بوده باشد كه جبهه بر آن قرار بگيرد،

پس سجده بر پشته ريگ و پنبه و وحل يعنى گل رقيق و امثال اينها كه جبهه بر آن مستقر نمى‏شود جايز نيست. و اما هر گاه مضطر بوده باشد در چنين محلى اتيان به نماز نمايد، لازم است ترك سجده نمايد و اكتفا نمايد به اشاره بدل سجده، ظاهر اين است كه اتيان به اين ايماء در حال ايستاده جايز بوده باشد، پس لازم نيست كه بنشيند به جهت ايماء.

و از آنچه مذكور شد مشخص مى‏شود كه عدول از سجود به ايماء در صورتى است كه رقت گل به حدى بوده باشد كه جبهه قرار نگيرد، و اما هر گاه به اين حد نبوده باشد، مثل زمينى كه از بارش تر شده باشد لكن نه به اين حد، در اين صورت نماز در آنجا جايز خواهد بود و سجده را به طريق معهود مى‏بايد به عمل آورد.

مبحث هشتم مخفى نماند اعتبار أرض يا نبات از أرض كه مأكول و ملبوس نبوده باشد در محل جبهه است نه محال ساير اعضاى ديگر.