صبر بر طاعت در زندگى ائمه ( ع ):

در زيارت ائمه عليهم السلام از جمله ى خصال نمونه ئى كه مورد تكيه قرار گرفته صبر است . صبرت و احتسبت يعنى صبر كردى و اين صبر را به حساب خدا و از روى رغبت به پاداش الهى انجام دادى . يعنى كشيدن بار امانت را پذيرفتى و با همه ى دشواريها و زحماتى كه داشت آن را به سر منزل رسانيدى . به راستى قبول مسئوليت هدايت خلق و بيان حقايق مكتوم و مبارزه با ظلم و فساد و طغيان در روزگار ائمه عليهم السلام نيز مانند هميشه كارى بود بسى پرزحمت و محتاج صبر و مقاومت .
يقينا اگر صبر امام عليه السلام بدين معنا مى بود كه از وضع بد زمانه هميشه اندوهگين باشد و بر اسلام و مسلمين دل بسوزاند و در خانه بنشيند و غصه خورى كند ولى هرگز قدمى در راه نابود كردن بديها و تغيير وضع و به جريان صحيح افكندن حركت اجتماعى بر ندارد اين براى آن حضرت چندان افتخار و فضيلتى محسوب نمى شد . اين كارى است كه از همه كس بر مى آيد و البته از مردم ضعيف و بى تعهد بيشتر . فضيلت و افتخارى كه مى تواند و مى شايد در زيارتنامه كه درس آموزنده و فراز برجسته ئى از زندگينامه ى آن حضرت است تكرار شود صبر بر طاعت و انجام تكليف است . صبر بر انجام وظيفه ئى كه بسى انسانها از تحمل آن عاجز مانده و افتخار آن را نبرده اند .

نظرى به قرآن ( 1 ) :

نابجا نيست اگر يادآورى شود كه در ميان دهها آيه ئى:

1 - در قرآن بيش از 70 مرتبه اشتقاقات صبر بكار رفته است . استنتاج و استفاده از آن در يك بحث قرآنى مستقل .. كه در مورد صبر و صابران در قرآن هست تعدادى در بيان اين نوع صبر است .. صبر بر طاعت . . مثلا :

ان يكن منكم عشرون صابرون يغلبوامأتين و ان يكن منكم مأه يغلبوا الفا باذن الله .

اگر از شما بيست مرد مقاوم و پايدار باشند بر دويست نفر ( دو برابر خود ) غلبه مى كنند و اگر صد نفر باشند بر هزار نفر . . . در اين آيه صبر چيزى جز مقاومت و پايدارى در برابر انگيزه هاى مزاحم كه سرباز مجاهد را از روبرو شدن با دشمن در صحنه ى نبرد باز مى دارد نيست . و اين معنا در آيه بسى روشن است . صابرانى كه در اين آيه بدانها اشاره شده آن كسانى مى باشند كه نه عربده ها و برق شمشيرها و برق نگاههاى دشمن و چهره ى خشم آلود مرگ و نه ياد ياران و فرزندان و خاطره ى زندگى راحت آنان را از انجام وظيفه ى جهاد و قتال باز نمى داردو در عزم و تصميم آنان بر انجام اطاعت خدا خللى ايجاد نمى كند . آيه ى ديگر :

ربنا افرغ علينا صبرا و ثبت اقدامنا فانصرنا على القوم الكافرين .

پروردگارا بر ما صبر و مقاومتى فرو ريز و گامهاى ما را استوار گردان و ما را برگروه كافران پيروز كن .

در اين آيه سخن از گروه مؤمنى است كه براى انجام يك واجب رهسپار ميدان پيكار شده و خود را براى مقابله با دشمنى نيرومند آماده ساخته اند . اينان از خدا مى خواهند كه روح مقاومت و پايدارى در برابر موانع را در آنان بدمد و از نتيجه و ثمره ى لذتبخش آن يعنى پيروزى بر دشمن برخوردارشان سازد . معناى صبر در اين آيه نيز كاملا آشكار و منطبق با صبر بر اطاعت است . و از اين قبيل است چندين آيه ى ديگر كه بحث تفصيلى درباره ى آنها در حوزه ى بحث كنونى ما نبود . و موكول به بحث قرآنى مستقل است .