علم و عالم نسخه متنی
لطفا منتظر باشید ...
كوه‌ها استوارتر است.گاه معرفت براساس برهان عقلي تفصيلي است و به علم و شناخت حصولي‌مي‌انجامد. اين نوع معرفت دو مرتبه دارد:1. شناخت سطحي كه همان شناخت حسي متكي بر عقل است و شناخت‌ظاهر يك شي‌ء خاص، ويژگي آن به شمار مي‌آيد.2. شناخت عمقي كه عبارت است از نفوذ در باطن اشيا، تشخيص‌ويژگي‌هاي دروني آن‌ها، درك اشيا به صورت يك مفهوم عام، درك حقايق‌به صورت قانون و معرفت به ذي الا´يه و صاحب نشانه از رؤيت آيت و نشانه؛مانند آنچه در شناخت تجربي و معرفت عقلي محض و معرفت نقلي متكي برعقل مجتهد حاصل مي‌گردد. امام علي(ع) درباره اين مرتبه از معرفت عقلي‌مي‌فرمايد:خداوند با نشانه‌هاي تدبير استوار و خواسته‌هاي حكيمانه در خلق نظام‌احسن، در برابر عقل‌ها، آشكارا جلوه كرده است.گاه معرفت براساس شهود و حضور معلوم نزد قلب شاهد است كه در مرتبه‌بالاتري از معرفت عقلي حصولي قرار دارد و از مراتب گوناگون برخورداراست. در نخستين مرتبه، انسان مي‌تواند اسرار عالَم مُلك و طبيعت را دريابد واز اين طريق‌ـ بي‌آن كه رنج شرايط و اسباب معرفت مفهومي را كه به شناخت‌از دور مربوط است، داشته باشد ـ به حوادث گذشته و آينده جهان طبيعت علم‌پيدا كند. در مرتبه برتر، انسان به اسرار عالم ملكوت و فراطبيعت پي مي‌برد؛درك آن براي كساني كه سفر از عالم ملك را آغاز نكرده و جز آن به حقيقتي‌راه نبرده‌اند، غيرممكن است. مرتبه فراتر از اين، آمادگي نظر به جبروت وشايستگي نظر به عرش خداوند سبحان است. در اين مرتبه، طوري خداوند رامي‌شناسد كه گويا او را با چشم دل مي‌بيند و نيز مي‌داند كه خداوند وي رامشاهده مي‌كند. مرتبه فراتر از اين، مقام كساني است كه به درستي خداوند رامشاهده مي‌كنند و خود را در حضور او مي‌يابند. نمونه بارز اين افراد، مولاي‌متقيان اميرمؤمنان علي(ع) است كه درباره شهود مبدأ مي‌فرمايد: «آياپروردگاري را كه نديده‌ام، پرستش كنم؟» اين كلام بيان سيره كسي است كه‌همواره ناظر به خداوند است. كسي كه بهره‌اي از اين مقام برد، به هر چه‌مي‌نگرد، آن را آيت خداوند سبحان مي‌بيند؛ يعني به هر سو رو كند، در آن‌سو چهره و وجه خداوند سبحان را مشاهده مي‌كند.به دريا بنگرم درياته بينم‌به صحرا بنگرم صحراته بينم به هر جا بنگرم كوه و در و دشت‌نشان از قامت رعناته بينم اين خود رشحه‌اي از كلام بلند صاحب آن مقام است كه مي‌فرمايد: هرگزچيزي مشاهده نكردم، جز اين كه خداوند را قبل و بعد و همراه با آن ديدم.دلي كز معرفت نور و صفا ديدبه هر چيزي كه ديد اوّل خدا ديد آن حضرت درباره شهود معاد كه هنگام برچيدن پرده‌ها است، مي‌فرمايد:اگر پرده كنار رود ذره‌اي بر يقين من افزوده نمي‌شود. رسول اكرم (ص) كه‌خود حامل وحي و صاحب رسالت است، درباره شهود حقيقت وحي به وسيله‌مولي الموحّدين علي(ع) مي‌فرمايد:اي علي، تو آنچه را كه مي‌شنوم مي‌شنوي و آنچه را كه مي‌بينم مشاهده‌مي‌كني.
