روح ايمان همان تسليم در برابر حق و خضوع در مقابل واقعيت است. ازآن جا كه بزرگ‌ترين واقعيت در عالم هستي ذات پاك خدا است، روح ايمان‌بر محور توحيد و خداشناسي دور مي‌زند. ايمان، به انسان اجازه مي‌دهدواقعيت‌ها را آن گونه كه هست بشناسد. امام علي(ع) مي‌فرمايد:به وسيله ايمان، كاخ علم و معرفت آباد مي‌شود. از حدس و گمان‌افراد با ايمان برحذر باشيد؛ زيرا خداوند حق را بر زبان آن‌ها جاري‌ساخته است.آري، ايمان راستين انسان را عاشق حق و حقيقت مي‌كند؛ روح تسليم دربرابر واقعيات را در آدمي پديد مي‌آورد، و جان را آماده پذيرش معارف‌مي‌سازد.
2. تقوا
تقوا همان پرهيز از آفات تكامل روح و خويشتن داري در برابر گناهان وشبهات است؛ به طوري كه به صورت ويژگي روحي پايدار درآيد. هنگامي كه‌روح انسان به ياري تقوا پاك شود، ارتباطي نيرومند ميان آن و معارف و علوم‌حقيقي برقرار مي‌گردد؛ زيرا تقوا انسان را لايق فيض الاهي مي‌كند و چه‌فيضي بالاتر از معارف الاهي و علوم روشنگر؟!امام علي(ع) در اين باره‌مي‌فرمايد:من شما را به تقواي الاهي سفارش مي‌كنم... چه اين كه تقواي الاهي‌داروي بيماري‌هاي قلب‌هاي شما است و سبب بينايي دل‌هايتان،... وروشني‌بخش تاريكي چشم‌هايتان است.تقوا نيروي تميز حق و باطل براي انسان به ارمغان مي‌آورد و چنان كه درشهود قلب تأثير فراوان دارد، در فهم عقل نيز بسيار مؤثر است؛ به طوري كه‌ادراك صحيح مفاهيم ذهني در پرتو تقوا تأمين مي‌شود. بر اين اساس، امام‌علي(ع) مي‌فرمايد:كسي كه نفس خود را تهذيب نكند، از عقل خود نفعي نخواهد برد.تقوا، در پرتو خوف و ترس از خدا و احساس مسؤوليت در برابرپروردگار حاصل مي‌شود؛ از اين رو، امام‌علي(ع) در بيان ديگري زمينه‌سازي‌براي معرفت را به خوف و ترس از خدا نسبت داده و مي‌فرمايد:اي بندگان خدا، همانا از بهترين و محبوب‌ترين بنده نزد خدا، بنده‌اي‌است كه خدا او را در پيكار با نفس ياري داده است. آن كس كه جامه‌زيرين او اندوه و لباس رويين او ترس از خداست؛ پس چراغ هدايت‌در قلبش روشن شده است.
3. صبر و شكر
صبر و شكر دوبال پرواز انسان به قله‌هاي علم و معرفت مي‌باشند. هر كس‌در بهره‌گيري از ابزار معرفت و فراگيري دانش شكيباتر باشد، سهم بيش‌تري ازمعرفت و شناخت به دست مي‌آورد. به همين دليل، صبر از زمينه‌هاي مؤثرمعرفت است. امام علي(ع) مي‌فرمايد:براي درك مطلب، هيچ ياوري مانند شكيبايي نيست.همچنين برخورداري از روحيه شكرگزاري يعني استفاده از وسائل‌معرفت در جهت تحصيل علم و معرفت، و هماهنگي عمل و رفتار انسان بامعرفت نظري و عملي، زمينه‌ساز مهمّي براي نيل به معرفت بيشتر است؛ چنان‌كه امام علي(ع) مي‌فرمايد:هيچ چيزي مانند عمل به علم و معرفت، آن را پاكيزه و افزون‌نمي‌گرداند.
لطفا منتظر باشید ...
