نخست، لازم است وجود واقعيت و حقيقتي ماوراي ذهن انسان و نيزامكان شناختش را باور داشته باشيم، آنگاه منابع معرفت آن را بررسي كنيم. ازاين رو، فصل حاضر به اين سه امر مي‌پردازد.
الف) امام علي(ع) و واقعيت خارجي
امام علي(ع) در سخنان گهربار خويش به وضوح، بر وجود واقعيت‌هاي‌بي‌شمار خارج از ذهن انسان به عنوان موضوعات شناخت مهر تأييد نهاده، ازواقعيت‌هاي عيني و خارجي، (آسمان و زمين، انسان‌ها و فرشتگان، جهان‌طبيعت و ماوراي طبيعت، دنيا و آخرت) خبر مي‌دهد و وجداني و بديهي‌بودن وجود واقعيت‌هاي خارج از ذهن را يادآور مي‌شود.بنابراين، وجود جهاني در خارج از دستگاه ادراك ما، قابل بحث و گفت وگو نيست و حتّي ايده‌آليست‌ها (پندارگرايان) كه منكر واقعيت عيني وخارجي‌اند، در عمل واقع‌گرايند در رفتار فردي و اجتماعي، كنش‌ها وواكنش‌هايي چون واقع‌گرايان دارند. و بدين سان، عملاً به بسياري ازواقعيت‌هاي خارجي اعتراف مي‌كنند.
ب) امام علي(ع) و امكان معرفت
امام علي(ع) با انواع سخنان صريح و ظاهر و كنايي، پيروان خود را به‌شناخت رازهاي هستي دعوت مي‌كند. بررسي سخنان حضرتش در اين زمينه،اُفقي تازه در برابر چشمان ما مي‌گشايد؛ افقي كه در آن انسان، شناخت جهان‌خارج را امري ممكن و حتي وظيفه‌اي قطعي مي‌يابد. سخنان حضرت در اين‌باره متنوع است و هر يك از زاويه‌اي خاص به موضوع مي‌نگرد.
لطفا منتظر باشید ...
