اگر هدف انسان از تحصيل معرفت، حق جويي براي هماهنگ ساختنعمل با آن باشد، هيچ چيز وي را از معرفت صحيح بازنخواهد داشت؛ چنان كهامام علي(ع) ميفرمايد:كسي كه هدفش درك حقيقت است، آن را خواهد شناخت؛ اگر چهپيچيده باشد.و آنگاه كه حق مطلق يعني خداوند را بشناسد و در تمام انديشهها ورفتارها، هدفش جلب رضاي پروردگار باشد، انوار علم الاهي بر دلش ميتابد.امام علي(ع) ميفرمايد:هنگام پيدايش اخلاص، دلها نوراني ميشوند.
5. زهد
زهد به معناي بيرغبتي و عدم دلبستگي به دنيا است؛ يعني انسان دنيا راابزار بداند نه هدف. زهد غبارروبي دل است. صفحه دل چون آيينه به سويحق مايل است و علاقه به غير خدا غبار شمرده ميشود. جان غبارآلوده و گردگرفته به معرفت شهودي راه ندارد.غبارروبي ضريح دل و گردگيري رواِجان توسط زهد، شرط لازم تابش نور حق بر آيينه دل است. علي(ع)ميفرمايد:من زهد في الدنيا و لم يجزع من ذلها و لم ينافس في عزها هداه الله بغيرهدايه من مخلوق و علّمه بغير تعليم و اثبت الحكمه في صدره و اجراها عليلسانه؛ آن كه در دنيا زهد ورزد و از خواري آن بيتابي نكند و در جستو جوي سربلندي آن نباشد، خداوند او را بدون واسطه بشري هدايت وتعليم دهد، و حكمت ]و دانش[ را در سينهاش ثابت و بر زبانش جاريسازد.
6. ياد خداوند
ياد خدا، توجه به حقيقتي است كه عين عظمت و قدرت و علم و حكمتبيپايان است.توجه پيوسته به چنين حقيقتي روح انسان را از زنگارهايسرگرمي دنيا پاك ميكند؛ وي را از فروافتادن در دام گرفتاريهاي مادي كهمانع به كارگيري صحيح ابزارهاي شناخت است، نجات ميدهد و بينايي وروشنايي و قدرت شناخت واقعيتها ميبخشد. امام علي(ع) در اين بارهميفرمايد:همانا، خداي سبحان و بزرگ ياد خود را روشنيبخش دلها قرار داد تاگوش دلها پس از ناشنوايي بشنود و چشم آنها پس از كم نوريبنگرد.
7. توبه
بازگشت از ظلمت گناه به نور طاعت پروردگار، عقل و دل انسان را برايپذيرش هدايت آماده ميسازد؛ چنان كه امام علي(ع) ميفرمايد:كسي كه از گناه توبه كند، هدايت ميشود.
8. دعا و طلب توفيق از خداوند
با توجه به فقر ذاتي انسان و محدوديتها و موانع گوناگون معرفت، بايد بهمنبع پايانناپذير علم، حكمت و هدايت الاهي پناه برد تا توفيق بهرهگيري هرچه بهتر از اسباب معرفت فراهم آيد. امام علي(ع) به فرزند والامقامش امامحسن مجتبي(ع) مينويسد:قبل از اين كه در دانش پژوهي گام برداري، از خداوندت ياري بجويو از او طلب توفيق نما.