دنیا در نهج البلاغه نسخه متنی

نداى كوچ در دنيا برايتان داده شده

تجهزوا- رحمكم الله- فقد نودى فيكم بالرحيل، و اقلوا العرجه على الدنيا، و انقلبوا بصالح ما بحضرتكم من الزاد، فان امامكم عقبه كوودا و منازل مخوفه مهوله، لابد من الورود عليها، و الوف عندها، و اعلموا ان ملاحظ المنيه نحوكم دائبه، و كانكم بمخالبها و قد نشبت فيكم، و قد دهمتكم فيها مفظعات الامور، و معضلات المحذور، فقطعوا علائق الدنيا، و استظهوا بزاد التقوى. "خطبه 195"

ترجمه و شرح:

خداى شما را رحمت كند آماده حركت شويد كه نداى رحيل و كوچ در ميان شما بلند شده است علاقه ى به اقامت در دنيا را كم كنيد، و با تهيه زاد و توشه ى اعمال نيك به سوى آخرت بازگرديد كه گردنه هاى سخت و دشوار و سر منزلهاى خوفناك در پيش داريد و بايد در آنها فرود آييد و در آنجا توقف كنيد. آگاه باشد كه فاصله ى نگاههاى مرگ به شما كوتاه و نزديك است و گويا مرگ چنگالهايش را در جان شما فرو برده، كردارهاى بد، مشكلات زندگى و نارواييها، مرگ را از شما پنهان داشته اند، بنابراين علايق و وابستگيهاى دنيا را از خويش كم كنيد و
كمر خويش را با توشه ى تقوى محكم ببنديد.

در اين خطبه كه حضرت همواره اصحاب خود را با آن مخاطب مى ساخته اند و البته قسمتى از اين خطبه با قدرى تفاوت در موضع ديگرى از نهج البلاغه نيز آمده است، مصداق اعلى و اجلاى اين بخش دوم است كه صريحا حضرت سفارش به دل نبستن به دنيا و آمادگى براى آخرت مى كند و از سختى ها و مشكلات پس از مرگ سخن به ميان آورده است و رويهم رفته خطبه اى مخصتر و در عين حال جامع است و شايد همين جهت علت تكرار اين خطبه براى اصحاب بوده است كه سيد رضى "ره" مى فرمايد "كان كثيرا ما ينادى به اصحابه" يعنى بيشتر اوقات اصحاب را بوسيله اين خطبه مخاطب قرار مى داده.

دنيا سراى گذر و آخرت محل قرار است

ايها الناس، انما الدنيا دار مجاز، و الاخره دار قرار، فخذوا من ممركم لمقركم، و لا تهتكوا استاركم عند من يعلم اسراركم، و اخرجوا من الدنيا قلوبكم من قبل ان تخرج منها ابدانكم، ففيها اختبرتم، و لغيرها خلقتم، ان المرء اذ هلك قال الناس: ما ترك؟ و قالت الملائكه: ما قدم؟ لله آباوكم! فقدموا بعضا يكن لكم، و لا تخلفوا كلا فيكون عليكم. "خطبه 194"

ترجمه و شرح:

اى مردم! دنيا سراى گذر است و آخرت خانه ى قرار و هميشگى! پس از گذرگاه خويش براى سر منزل قرار خود توشه تهيه كنيد! و پرده ى خويش را در پيش كسى كه از اسرارتان آگاه است ندريد. پيش از اين كه بدنتان از جهان خارج شود قلبتان را از آن خارج سازيد. در دنيا آزمايش مى شويد در صورتى كه براى غير از آن آفريده شده ايد. آن دم كه كسى بميرد مردم مى گويند: چه باقى گذاشت؟ ولى فرشتگان مى گويند: چه چيز پيش فرستاده؟ خدا پدرتان را رحمت كند، مقدارى از ثروت خويش ر از پيش بفرستيد تا به عنوان قرض "در پيشگاه خدا" برايتان باقى بماند، و همه را مگذاريد كه فريضه سنگينى برايتان خواهد داشت "و آن پاسخگويى روز قيامت است".