مذمت دنيا و مکرمت آخرت
بخش دوم پيرامون مذمت و بى اعتنايى به دنيا و مهيا شدن براى آخرت بود. در اين قسمت بياناتى از نهج البلاغه را آورديم كه حضرت علىعليه السلام درباره ى مذمت و بد گويى از دنيا ايراد كرده اند و با عبارات و تعبيرات گوناگون سعى نموده اند تا حب دنيا را از دل خواننده ى تعمق كننده در اين خطبه ها و نامه ها بيرون كنند و همگان را مهيا و آماده براى آخرت كنند.
اينك به خلاصه اى كوتاه از اين بخش اشاره مى نماييم:
مى فرمايد: ''دنيا روى بازگردانده و وداع خويش را اعلام داشته است، آخرت روى آور شده و طلايه آن آشكار گرديده است، آگاه باشيد امروز روز تمرين و آمادگى و فردا روز مسابقه است، جايزه برندگان بهشت و سرانجام عقب ماندگان " بازندگان" آتش خواهد بود''.
حضرت تعجب مى فرمايند كه چرا خواستاران بهشت به خواب رفته اند و همينطور فراريان از جهنم چرا در خواب فرورفته اند؟ و توصيه مى كنند كه توشه اى از اين دنيا برداريد تا فردا با آن خود را حفظ كنيد چون فرمان كوچ صادر شده است.
سفارش به ترك هوى و هوس دنيا مى كند كه ثروت و اموال و زينتهاى دنيا را هر كس كه جمع كرده است بايد بگذارد و برود و كسى نيست كه عمرى طولانى داشته باشد.
دنيا را به منزله ى سايه اى مى داند كه هنوز گسترده نشده، جمع و كوتاه مى شود و اين بايد علتى بر بى اعتمادى و بى اعتنايى به دنيا در نظر عاقلان باشد.
در يكى از خطبه هاى اين بخش حضرت در بى اعتنايى دنيا تصريح مى كند و مى فرمايد: ''اى بندگان خدا شما را به ترك اين دنيايى كه سرانجام شما را رها مى سازد توصيه مى كنم گر چه شما ترك آن را دوست نداريد...''
حضرت هشدار مى دهند كه اين دنيا ظاهرش شيرين و با با طراوت
است و هيچ كس از آن شادمانى كامل نديده و بعد از هر خوشى، اشك و آه و اندوهى بوده است و هرگز جاى اقامت هميشگى نيست و خود را با مكر و غرور زينت كرده است.
اين خانه اى است كه در نظر مالك اصليش بى ارزش است پس چرا ياد مرگ از قبلهايتان پنهان و آمال و آرزوهاى دروغين در وجودتان حاضر گشته است.
و بطور خلاصه و در يك جمله مى توان گفت كه هدف حضرت اميرالمومنين عليه السلام از ايراد اين گونه موعظات و خطبه ها همين مطلب بوده است كه مسلمانان را از عشق و علاقه پيدا كردن به دنيا و اعتماد بر آن و به دنبال زرق و برق و ثروت و مقام آن دويدن، باز دارد و بجاى حب دنيا، ياد مرگ و آخرت و قيامت را در دلهاى آنها زنده كند و آنان را آماده ى ايام آينده كند و مردم را به عمل براى آخرت و تقوى و پرهيزگارى وادار كند كه اين شيوه ى انبياء و اولياء الهى و رهبران و پيشوايان جوامع اسلامى است.