بى وفايى دنيا
در بخشهاى گذشته سخن از بى اعتنايى به دنيا، صفات دنيا، مذمت از دنيا، چشم پوشى از دنيا و عبرت پذيرى از دنيا، به ميان آمد.در اين بخش برآنيم تا گوشه اى از فرمايشات حضرت امير سلام الله عليه را درباره ى بى وفايى دنيا بررسى كنيم و ملاحظه كنيم كه در اين زمينه چه فرموده اند اگر چه نتيجه ى علم به بى وفايى دنيا همان بى اعتمادى به آن است و اگر چه در طول بخشهاى گذشته تا حدوى به اين صفت دنيا كه همان بى وفايى و عدم دوام آن براى انسان است اشاره شده ولكن براى نظم بحث تصميم گرفتيم خطبه ها، نامه ها و حكمتهاى نهج البلاغه پيرامون اين موضوع را مستقلا مورد بحث قرار دهيم و من الله التوفيق.
دنيا خانه فنا است
و الدنيا دار منى لها الفناء، و لاهلها منها الجلاء، و هى حلوه خضراء، و ق عجلت للطالب، و التبست بقلب الناظر، فارتحلوا منها باحسن ما بحضرتكم من الزاد، و لا تسالوا فيها فوق الكفاف، و لا تطلبوا منها اكثر من البلاغ."خطبه 45"
ترجمه و شرح:
... دنيا خانه اى است كه فنا بر پيشانى اش نوشته شده، و جلاى وطن براى اهل آن حتمى است، اين جهان، شيرين و دل انگيز و سرسبز است و به سرعت به سوى خواهانش مى دود و با قلب و روح آن كس كه به آن نظر افكند مى آميزد. سعى كنيد با بهترين زاد و توشه اى كه در اختيار شما است از آن كوچ نماييد و پيش از كفاف و نياز خود از آن نخواهيد و بيشتر از آنچه نياز داريد از آن نطلبيد.
زيباييهاى دنيا شما را مغرور نكند
ايها الناس انظروا الى الدنيا نظر الزاهدين فيها، الصادفين عنها، فانها و الله عما قليل تزيل الثاوى الساكن، و تفجع المترف الامن، لا يرجع ما تولى منها فادبر، و لا يدرى ما هوآت منها فينتظر، سرورها مشوب بالحزن، و جلد الرجال فيها الى الضعف والوهن، فلا تغرنكم كثره ما يعجبكم فيها، لقله ما يصحبكم منها.رحم الله امرا تفكر فاعتبر، و اعتبر فابصر، فكان ما هو كائن من الدنيا عن قليل لم يكن، و كان ما هو كائن من الاخره عما قليل لم يزل، و كل معاود منقض، و كل متوقع آت، و كل آت فريب دان. "خطبه 102"
ترجمه و شرح:
اى مردم! به دنيا همچون زاهدان و دورى جويندگان از آن بنگريد، به خدا سوگند دنيا به زودى ساكنان خود را از ميان مى برد، و هوسبازانى را كه به آن اطمينان دارند به مصيبت مى كشاند، آنچه از دست رفته و پشت كرده هيچ گاه برنمى گردد و آينده معلوم نيست، تا در انتظارش باشيم، شادى آن با اندوه آميخته، توانايى و استقامت مردان نيرومند در آن به ضعف و سستى مى گرايد.
زيباييهاى فراوانش شما را مغرور نسازد، زيرا مدت كمى بيش باقى نخواهد بود. رحمت خداى بر آن كس باد كه فكر كند و عبرت گيرد و بينا گردد، به زودى خواهيد دانست كه گويا آنچه هم اكنون از دنيا موجود است اصلا نبوده، و آنچه از آخرت است همواره خواهد بود، هر چيز كه به شمارش آيد "همچون ساعت عمر، سرانجام پايان گيرد، و هر چه انتظارش را داريد خواهد آمد و هر آينده اى قريب و نزديك است...
در اين خطبه نيز كه قسمتى از ابتداى آن را نقل كرديم حضرت پيرامون فانى بودن دنيا سخن فرموده و از مصائبى كه در اثر دنيا نصيب انسان مى شو پرده برداشته است كه به خدا سوگند "البته سوگند حضرت در اين موضع نيز قابل بحث است و حاكى از اهميت مطلب است" دنيا به زودى ساكنان خود را از ميان مى برد و هوسبازانى كه به آن اطمينان دارند به مصيبت مى كشاند! و...