حومه شهر مدينه
آن گونه كه بورخارت ميگويد،حومه شهر منطقه وسيعي از دو بخش غربي و جنوبي شهر را فرا گرفته و وسعتي برابر
مساحت خود شهر را دارد و حدّ فاصل ميان شهر و حومه آن را فضاي بازي فرا گرفته
كه در بخش جنوبي، كمي تنگتر و در بخش غربي تا دروازه باب المصري وسيعتر
است و به «المناخه» شهرت دارد. حومه شهر فاقد بارو است، ليكن تنها در دو بخش
جنوب و غرب آن بارويي است كه در قياس با باروي اصلي شهر، استواري و استحكام
كمتري دارد. مدينه افزون بر دروازهاي اصلي، چهار دروازه چوبي كوچكتر دارد كه
ميتوان از آنها به بيرون شهر راه يافت، حومه غربي شهر كه در برابر
دروازه القاهره و ميدان المناخه قرار دارد از خيابان هاي منظم و زيبايي تشكيل
شده كه در آن خانههايي همانند خانههاي داخل شهر ميباشد و
از ميان اين بخش از حومه شهر، خيابان وسيعي به نام «الضبريّه» ميگذرد
كه در دو سوي آن ساختمان ها و خانههاي زيبايي قرار دارد، و در نزديكي
همين خيابان، طوسون پاشا در منزلگاه خاصي سكونت دارد و در نزديكي او نيز
بازرگان ثروتمند شهر; يعني عبد الشكور ساكن است.مهمترين كوي هاي حومه شهر عبارتند
از: حارةالعنبريه، حارة الواجهه، حارة الساح، حارة أبي عيني، حارة مصر،
حارة الطيار، حارة نفيسه، حارة الحمديه، حارة الشهريه، حارة الخيبريه، حارة
الجفر و بسياري از مردمان ساكن در مدينه مالك ويلاهاي تابستاني در كوي هاي
حومه شهر ميباشند كه همه ساله يك ماهي را در آن به استراحت و جمع آوري
محصول خرما ميگذرانند.در المناخه دو مسجد وجود دارد; يكي
«مسجد محمد علي» كه گفته ميشود پيشينه آن به سال هاي آغاز اسلام باز
ميگردد، گو اين كه ساختمان كنوني آن در سال 876هـ. تجديد شده است
و گفته ميشود كه پيامبر چندين بار در آن نماز گزارده است و ديگري «مسجد
عمر» است كه در نزديكي آن مدرسه عمومي ساخته شده، و پيشتر، از آن براي انبار
وسايل جنگي و استراحتگاه سربازان استفاده مي شده است.