ديگر زيارتگاه مدينه - اماکن و آثار نسخه متنی

ديگر زيارتگاه مدينه

به گفته بورخارت: در همان روزي كه
زائر مدينه از زيارت حرم و ضريح مقدس پيامبر فارغ ميشود، به زيارت
قبرستان شهر، كه در آن تعدادي از امامان و صحابه و شهدا و بزرگان مدفونند،
ميرود. اين قبرستان در بيرون باروي شهر و در نزديكي باب الجمعه است و
به نام «مقبرة البقيع» مشهور است. اين قبرستان فضايي است مربع شكل به مساحت
چند صد قدم و گرداگرد آن ديواري است كه از سوي جنوب به ديوار خانههاي
حومه شهر و از ديگر اطراف به ديوار باغ ها و نخلستان ها چسبيده است. اين
قبرستان با توجه به والايي و بزرگي و قداست مقام مدفونين در آن، بسيار حقير
به نظر ميآيد و شايد كثيفترين قبرستان يك شهر به حجم شهر مدينه
در مشرق زمين به نظر آيد، هيچ يك از قبرها ساختمان مناسبي ندارد بلكه قبرها
كه عبارتند از تپهاي خاكي با قطعه سنگي بر روي آن به طور نامنظم در
گوشه و كنار پراكندهاند. وضعيت كنوني قبرستان و تخريب ساختمان هاي آن
را مردم به وهابيان نسبت ميدهند و در اين رابطه به باقيمانده گنبدها و
ساختمان هاي مخروبه كه بر روي قبر عباس و ديگر امامان و حضرت فاطمه و عموهاي
پيامبرـصـ قرار داشته و به وسيله آنها تخريب شده اشاره
ميكنند. بورخارت وضعيت كنوني بقيع را عبارت از تپههايي پراكنده
از خاك و حفرهها و انباشتههاي زباله و .... ميداند آنگاه
نام بزرگاني را كه در بقيع دفن شدهاند ميآورد، ليكن هنگام بر
شمردن نام امامان مدفون در بقيع، به اشتباه قبر امام
حسنـعـ را به امام حسينـعـ سيدالشهدا
نسبت داده و ميگويد: در اين قبر تنها جسم او قرار دارد ولي سر او بعدها
به قاهره برده شد و در مسجد ويژهاي كه براي حفظ آن ساخته شد قرار گرفت.
بورخارت آنگاه به ديدار خود از كوه اُحُد و مسجدي كه بر روي قبر حمزه و ديگر
شهيدان اُحُد، مثل مصعب بن عمير و جعفر بن شماس و عبدالله بن جحش ساخته شده
ميپردازد و ميگويد گنبد اين مسجد را وهابيان خراب كردهاند
ولي به قبرها آسيبي نرساندهاند. بورخارت ميگويد: در نزديكي اين
مكان قبهاي بر روي جايگاهي كه پيامبر در جن اُحُد آسيب ديد ساخته شده
است و در نزديكي اين گنبد قبرستاني است كه بورخارت آرامگاه 12 تن از ياران
پيامبر را كه در جنگ اُحُد شهيد شده و در آنجا مدفون شدهاند، ديده است
و ميگويد وهابيان گنبد و ساختمان بر روي اين قبور را خراب نموده و
اثاثيه آنها را به غارت بردهاند. و نسبت به آنها هتك حرمت
نمودهاند. بورخارت ميگويد: از عادات مردم مدينه آن است كه هر سال
در ماه جولاي، همگي به كوه اُحُد رفته و به مدت سه روز به تفريح و شادي
ميپردازند. وي سپس به توصيف ديدار خود از منطقه پرداخته و
ميگويد: آنچه كه درباره اين منطقه ميتوان گفت: آن است كه سرتاسر
اين بخش را باغ هاي سرسبز كه در آن انواع ميوه ـ بجز سيب و گلابي ـ به عمل
ميآيد پوشانده است و شهر مدينه انواع ميوه مصرفي خود; نظير ليمو،
پرتقال، انار، موز، انگور، زردآلو و انجير را از اين باغ ها تأمين
ميكند. اين درختان در ميان درختان خرما و سدر رشد ميكنند و در
ميانه اين باغ ها مسجد باستاني قبا قرار گرفته است كه در گرداگرد آن چهل خانه
ميباشد. بورخارت مسجد را كوچك و در وضعيتي مخروبه يافته است و
ميگويد: جايگاه مبرك الناقة (نشيمنگاه شتر) و جايگاهي كه پيامبر در آن
نماز گزارد و سپس رو به سوي مكه نمود و آزار قريشيان را يادآور شد را ديده،
همچنين او جايي كه در آن آيه قرآن مربوط به قُبا نازل شده را ديده است. و در
فاصله كوتاهي از مسجد قبا، او مسجد علي و در نزديكي آن نيز چاه عميقي به نام
«العين الزرقاء» را ديده است.