لطفا منتظر باشید ...
تاعثير بالقوه افزايش قيمت نفت اوپك عربستان سعودى
سند شماره 2تاريخ: 2 ژانويه 12-1978 دى 6531
طبقه بندى: خيلى محرمانه
از: سفارت آمريكا بجده
به: وزارت امور خارجه واشنگتن دى سى.موضوع: تاعثير بالقوه افزايش قيمت نفت اوپك عربستان سعودى.آنچه در ذيل آمده نمايانگر اتفاق نظر اعضاع كميته نفتى سفارت و رياض و كنسولگرى
تهران مى باشد.1- تصميم 14/5 درصد افزايش قيمتى كه در كنفرانس وزيران اوپك در ابوظبى گرفته
شد احتمالاہ نشانگر تصميم غالب عربستان سعودى براى حفظ وحدت اوپك در پاسخگويى
به غرب و بخصوص آمريكا در اتخاذ ميانه روى در تعيين قيمت هاست.تمايل به برقرارى
وحدت با مشاورتهاى دو جانبه فشرده اى كه قبلاہ از كنفرانس صورت گرفت نشان داده شده
است.اين مشاورتها در اوايل پائيز آغاز شد، و يمانى وزير نفت عربستان سعودى پس از چند
سال به ونزوئلا سفر نمود و به دنبال آن مانى العطيب وزير نفت ابوظبى، تقريباہ به تمام
پايتخت هاى خاورميانه اى اوپك سفر كرد.و چند روز قبل از برگزارى كنفرانس، وزراى نفت و
دارايى قطر و ابوظبى و الخليفه وزير نفت كويت و يكى از مقامات شركت ملى نفت ايران بنام
پرويز مينا از شاه نشين " عربستان سعودى م " ديدار كردند.بسيارى معتقدند كه همين ديدارها
موقعيت را براى تصميم گيرى
بر سر قيمت نفت در ابوظبى آماده كرد.2- در همان حال، عوامل خارجى نيز برافزايش قيمت فشارهايى وارد نمودند كه
مهمترين اين عوامل كاهش توليد نفت ايران در اوايل ماه دسامبر در نتيجه مشكلات درونى
بود.اين عامل به همراه عدم ممانعت شركتهاى نفتى در برابر افزايش قيمت ها قبل از
كنفرانس، و نيز تقاضاى شديد پائيزى اروپا براى نفت سبب شد كه توليد اضافى از بين برود.علاوه براين، تجديد نيروى دلار در پاسخ به برنامه ئ حمايت آمريكا تاعثير چندانى بر طرز تفكر
سعوديها نداشت.مقامات سعودى اظهار داشتند كه اكنون موقع آن نيست كه بتوان قيمت
نفت را براساس اين تجديد نيرو افزايش داد، چون براى اثبات كاربرد اين برنامه حداقل چند
ماه وقت لازم است.3- در مقابل، تلاشهاى وست براى ممانعت از افزاش قيمت اساساہ محدود به تماس با
نمايندگان عاليرتبه آمريكايى و بيانيه اى عمومى نسبتاہ ملايم توسط برنز كميسونر انرژى از
آلمان غربى بود.اين تلاشها ظاهراہ نتوانسته بود سعوديها را متقاعد به اتخاد يك روش حاكى از
تندروى در برابر فشار هماهنگ ديگر اعضاع اوپك بنمايد.و نتيجه اين شد كه قيمت نفت در
سال 1979، ده درصد افزايش يابد و در سال 1980 نيز در صورتى كه افزايش ديگرى حاصل
نشود حدود 14/5 درصد ديگر بالا برود.اين ارقام هم براى ميانه روها و هم براى تندروها
منافعى به همراه دارد.چون هر دوى آنها مى توانند قيمتى را كه بنفع خودشان است انتخاب
نمايند.4- اولين عكس العمل هاى محلى در تلگرام مرجع گزارش گرديد.زكى يمانى در
مصاحبه مطبوعاتى پس از كنفرانس اظهار داشت كه سعوديها در نظر داشتند كه افزاش كمترى
در قيمت به وجود آيد، ليكن بيانات وليعهد عربستان سعودى در روز بعد از آن با تاعكيد بر 10
درصد افزايش قيمت آن را منطقى و عينى خواند و كاهش ارزش دلار و رشد
تورم را سبب اين افزايش قيمت اعلام نمود.5- محاسبات نشان مى دهد كه اگر ميزان توليد معادل 8/5 ميليون بشكه در روز باقى
بماند، عربستان سعودى در نتيجه اين افزايش قيمت در سال 1979 معادل 3/8 ميليار دلار
پول اضافى در قبال نفت دريافت خواهد نمود.مسلماہ، اين افزايش دريافت سبب خواهد شد
كه سعوديها بتوانند كمبود بودجه سالانه خود را جبران كرده، در هنگام كاهش توليد مقدارى
پشتوانه ارزى براى خود ذخيره نمايند.البته اين مقدار نخواهد توانست براى ايجاد برنامه هاى
جاه طلبانه ديگر پولى فراهم نمايد، و تاعكيد بيشتر بر كاهش هزينه ها، كنترل مخارج و حفظ
سطح تورم داخلى به ميزان 10 تا 12 درصد، يعنى كمتر از سطوح تورم پيشين، سبب كاهش
بودجه مصرفى در پروژه ها نيز نخواهد گرديد.6- به نسبت كاهش ارزش دلار درنتيجه افزايش قيمت، حدود بيش از 80 درصد ذخائر
ارزى سعودى نيز كه بصورت دلار مى باشد دچار كاهش ارزش خواهد گرديد.ليكن اين كاهش
ارزش دلار زمانى كاربرد پيدا خواهد كرد كه سعوديها بخواهند از اين ذخائر خود براى
پرداخت صورتحسابهاى وارداتى خود استفاده نمايند.به عبارت ديگر همانطور كه افزايش
قيمت سبب بالا رفتن تورم در آمريكا مى شود، خريد كالا و خدمات آمريكايى توسط عربستان
سعودى نيز مستقيماہ تحت تاعثير قرار خواهد گرفت.7- ما انتظار نداريم كه اين افزايش قيمت بر كمك هاى خارجى عربستان سعود تاعثير
بگذارد.كمك ها احتمالاہ به ميزان كنونى ادامه خواهد داشت چون ملاحظات سياسى عربى و
اسلامى مهمترين عوامل تعيين كننده اين كمك ها مى باشد.همانطور كه موبوتو اززئير در طى
ديدار خود از شاه نشين " عربستان م " گفته بود، مى توان كمك هايى به صورت اعطاى
امتيازات نفتى ارائه نمود.8- در دراز مدت، پايه جديد احتمالى براى افزايش قيمت نفت اوپك در سال 1980،
14/5 درصد بيش از قيمت كنونى نفت خواهد بود، سومين برنامه پنج ساله سعودى قرار
است در آوريل 1980 آغاز گردد.اين برنامه از برنامه دوم پرخرج تر است و برنامه ريزان
سعودى نيز فهميده اند كه بايد درآمدها را متعادل مخارج بنمايند.هنوز معلوم نيست كه اين
مسئله در درازمدت بر سياست قيمت گذارى نفى چه تاعثيرى خواهد داشت، ليكن با مشخص
شدن خطوط اصلى برنامه سوم مى توان تاعثير آن را پيش بينى كرد.9- مسئله لاينحل، ليكن جالب ديگر اينست كه تاعثير اين افزايش قيمت بر توسعه و
ادامه ظرفيت توليدى نفت چگونه خواهد بود.امكان اختصاص يافتن مقدارى از اين سود
اضافى در زمينه توسعه و تداوم تسهيلات نفتى نسبت به نحوه ئ فروش و تعيين بودجه شركت
آرامكو كه قرار است ملى شود مشخص خواهد گرديد.10- از نظر سعوديها، مهمترين تاعثير كنفرانس ابوظبى بازگرداندن وحدت اوپك بود.اين وحدت درنتيجه جدا شدن سعودى و به وجود آمدن دو نوع قيمت نفت در سال 1977 به
سختى ضربه ديده بود.تمايل عربستان سعودى به پذيرفتن آراع اكثريت، احترام اين كشور را
بالا برد و موقتاہ سبب شد كه ديگران فكر نكنند كه اين كشور حاضر نيست به حمايت از اوپك
پايدارى نمايد.سعوديها اين را يك جنبه مثبت دانسته و اين موضوع را مى توان در دفاع
مطبوعاتى آنها از افزايش قيمت نيز مشاهده نمود.11- البته بعضى از عناصر وحدت عربى نيز در اين مسئله بى تاعثير نبوده اند.مهمتر از
همه اينكه، عربستان سعودى نقش بسيار مهمى در بهبود روابطش با عراق و كويت ايفا نمود.در اينجا به دنبال نتايج كنفرانس بغداد مى توان گفت كه عربستان سعودى علاوه بر ايفاع نقش به
طرفدار از اعراب به طرفدارى از اوپك نيز پرداخته است.12- ليكن هنوز موقع آن نرسيده است كه بتوان گفت ارزيابى سعوديها از تاعثير افزايش
قيمت نفت بر روابط آمريكا و عربستان سعودى چيست.عكس العمل سريع دفاعى نشان
مى دهد كه آنها از تاعثير اين موضوع بر روابط بسيار عصبى هستند بخصوص اگر بدانند كه مانند
سال 1977 به وسيله مطبوعات آمريكا مورد انتقاد قرار خواهند گرفت.مسلماہ معلوم نيست كه
آنها نسبت به تقاضاى رئيس جمهور كارتر در مورد تجديد نظر درباره قيمت ها در سال آتى
پاسخ مثبت بدهند ولى مى توان گفت كه همانطور كه از بيانات آنها برمى آيد در نظر دارند در
سال 1979 در كنار برادران خود در اوپك بمانند و قبل از هر گونه اقدام موئثر براى سال 1980
ابتدا پيشرفت دلار را مشاهده كرده و زير نظر بگيرند.13- آنها همانطور كه در گذشته بيان داشته اند در آينده نيز ادعا خواهند كرد كه اگر
ميانه روى سعوديها نبود قيمت نفت خيلى بيشتر از اينها بالا مى رفت و ديگر اينكه در نتيجه
دفاع سعوديها از منافع آمريكا بود كه اوپك راضى شد از دلار به عنوان واحد پولى قيمت نفت
استفاده كنند.براى جلب نظر مساعد آمريكا معلوم نيست چه اقدام ديگرى انجام دهند ولى
حتماہ ميزان خريد دلار از آمريكا را افزايش خواهند بخشيد.14- بزرگترين خطرى كه تصميم گيرى اخير اوپك به همراه داشت اينست كه اوپك وX
عربستان سعودى خود را در نظامى يافته اند كه بر اساس آن بايد در هر فصل قيمت ها را
افزايش دهند.يمانى نيز در مصاحبه هاى مطبوعاتى خود از اين نظام حمايت كرد و كميته
تعيين استراتژى دراز مدت وزيران اوپك نيز در حال بررسى آن مى باشد.چون
تصميم گيرى هاى اوپك در مورد قيمت جنبه سياسى دارد تا اقتصادى بايد گفت كه اگر اين
رويه جا بيفتد نمى توان در برابر آن مقاومت بخرج داد.در نتيجه يك عامل ايجاد تورم ديگر در
نظام اقتصاد
جهانى خواهد آمد.و با وجود اينكه بارها گفته شده است كه افزايش قيمت نفت بستگى به
سرنوشت دلار دارد ولى هنوز تضمينى وجود ندارد كه براساس آن بتوان گفت كه تقويت دلار
كاهش قيمت نفت را نيز سبب خواهد گرديد.وست
3 شماره سند
30 ژانويه 10 - 1978 بهمن 6531 تاريخ:
سفارت آمريكا - جده از:
وزارت امور خارجه واشنگتن دى.سى به:
