5شتاب احمقانه به‏سوى نابودى‏ - سیمای پیامبران در قرآن کریم نسخه متنی

اين كلام بنابرسياقش مربوط به‏آخرين مراحل و مقاطع تبليغ حضرت صالحع برقومش مى‏باشد، آن زمانى كه ديگر اميدى برحق‏پذيرى قوم، براى آن جناب باقى نمانده بود البته تا آن زمان براساس آيه‏اى كه ذكر مى‏شود عده‏اى از قوم ايمان آورده بودند چنان كه مى‏فرمايد، قوم ثمود در برابر دعوت حضرت صالحع دو دسته شدند

و لقد ارسلنا الى ثمود اخاهم صالحاً ان اعبدوا الله فاذا هم فريقان يختصمون73

ترجمه ما به‏سوى «ثمود» برادرشان، صالح را فرستاديم كه خداى يگانه را بپرستيد اما آنان به‏دو گروه تقسيم شدند كه به‏مخاصمه پرداختند

ترجمه منظوم

تدبر و تفكر

عده‏اى از مفسرين مى‏فرمايند مراد از «فريقان يختصمون» اين است كه عده‏اى به‏صالح ايمان آوردند و عده‏اى ايمان نياوردند اين دو گروه با يكديگر به‏خصومت و جنگ پرداختند يعنى ايشان با هم نزاع كردند و هرفرقه مى‏گفتند حق با ما است74

و نيز گفته‏اند مردم آن قوم دو دسته شدند با اينكه به‏حكم خرد و عقل و با توجه به‏اينكه دعوت صالح همراه با معجزه به‏آنها ارائه شد، جا داشت همه قوم به‏دعوت او پاسخ مثبت مى‏دادند و از او پيروى مى‏كردند اما آنان با يكديگر اختلاف كردند گروهى از اشراف قوم از روى لجاجت با دعوت آن جناب به‏مبارزه پرداختند75

و نيز گفته‏اند به‏طور ناگهانى و برخلاف انتظار آن قوم دو فرقه از هم جدا شدند فريقى ايمان آوردند، و فريقى ديگر كفر ورزيدند و درباره حق با هم به‏نزاع و كشمكش پرداختند و بعيد نيست مراد از «اختصامشان» با يكديگر، همان جريانى باشد كه خداى تعالى در جاى ديگرى از كلامش مى‏فرمايند مستكبرين قوم به‏مستضعفين گفتند براى چه ايمان آورديد آيا اطمينان داريد كه صالح فرستاده خدايش است؟ مستضعفين گفتند ما ايمان داريم كه فرستاده خدايش است مستكبرين گفتند، اما ما به‏آنچه كه شما ايمان داريد، كافريم

از همين جا معلوم مى‏شود كه در حقيقت، قوم صالح سه دسته شدند فرقه‏اى از آنان استكبار ورزيدند و ايمان نياوردند فرقه‏اى از مستضعفين از مستكبرين پيروى كردند و ايمان نياوردند اما طايفه سوم، يك دسته از مستضعفين بودند كه به‏صالحع ايمان آوردند76 بنابراين اكثر قوم ايمان نياوردند چنان كه در آيه‏اى مى‏فرمايد

فاخذهم العذاب ان فى ذلك لايةً و ما كان اكثرهم مؤمنين77

ترجمه و عذاب الهى آنان را فراگرفت؛ در اين، آيت و نشانه‏اى است، ولى بيشتر آنان مؤمن نبودند

ترجمه منظوم

تدبر و تفكر

براساس آيه شريفه اكثر قوم ثمود ايمان نياوردند و به‏حق پشت كردند از اين‏رو عذاب الهى را برخود مهيا ساختند و حتى از عذاب استقبال كردند درخصوص تعداد مؤمنين به‏حضرت صالحع از قوم ثمود اختلاف است زيرا در قرآن كه هيچ اشاره‏اى به‏تعداد نشده و تنها مى‏فرمايد اكثر بيشتر آنها ايمان نياوردند و چنان كه علامه طباطبائى، فرمود ظاهراً آن قوم سه دسته شدند كه دو دسته آنها ايمان نياوردند و تنها يك دسته ايمان آورد اما در روايتى آمده، كه از همه قبايل ثمود با وجود كثرت، چهار هزار نفر ايمان آورده بودند78

5شتاب احمقانه به‏سوى نابودى‏

قال يا قوم لِمَ تستعجلون بالسيئة قبل الحسنة79

ترجمه صالح گفت «اى قوم من! چرا براى بدى قبل از نيكى عجله مى‏كنيد و عذاب الهى را مى‏طلبيد نه رحمت او را؟»

ترجمه منظوم

تدبر و تفكر

يكى از مشخصه‏هاى اقوام هلاك شده اين بوده كه، به‏لحاظ جهالت و نادانى و عناد و لجاجتى كه با اهل حق پيدا مى‏كردند، تقاضاى عذاب مى‏كردند، و كارشان به‏جايى مى‏رسيد كه به‏پيامبرشان مى‏گفتند هركارى براى نابودى ما مى‏توانى بكن ما هرگز راه‏مان را تغيير نمى‏دهيم، از جمله اين اقوام قوم ثمود بودند كه براساس آيه شريفه مذكور معلوم مى‏شود كه از صالح تقاضاى عذاب مى‏كردند، چنان كه در آيات گذشته ذكر شد، آن قوم به‏صالح مى‏گفتند «يا صالح ائتنا بماتعدنا ان كنت من المرسلين»80

ره‏جو معناى استعجال به‏سيئه قبل از حسنه چيست؟

رهنما معناى جمله اين است كه قبل از رحمت الهى كه سببش ايمان و استغفار است به‏درخواست عذاب مبادرت كنند و با اين معنا روشن مى‏شود كه، صالحع اين توبيخ را وقتى كرد كه ايشان ناقه را كشته بودند و به‏صالح گفته بودند «يا صالح ائتنا بما تعدنا ان كنت من المرسلين»81 اعراف / 77

6بدگمانى نسبت به‏حق‏گرايان‏

قالوا اطّيّرنا بك و بمن معك قال طائركم عنداللَّه بل انتم قوم تفتنون82

ترجمه آنها گفتند «ما تو را و كسانى كه با تو هستند به‏فال بد گرفتيم صالح گفت فال نيك و بد شما نزد خداست و همه مقدرات به‏قدرت او تعيين مى‏گردد؛ بلكه شما گروهى هستيد فريب خورده

ترجمه منظوم