2صيحه، وسيله عذاب قوم ثمود
و اخذ الذين ظلموا الصيحة133ترجمه و كسانى را كه ستم كرده بودند، صيحه آسمانى فرو گرفت
فاخذتهم الصيحة مصبحين134
ترجمه اما سرانجام صيحه مرگبار، صبحگاهان آنان را فراگرفت
انا ارسلنا عليهم صيحة واحدة135
ترجمه ما فقط يك صيحه [= صاعقه عظيم] برآنها فرستاديم
و ماينظر هؤلاء الاّ صيحة واحدة ما لها من فواق136
ترجمه اينها با اين اعمالشان جز يك صيحه آسمانى را انتظار نمىكشند كه هيچ مهلت و بازگشتى براى آن وجود ندارد و همگى را نابود مىسازد
ترجمه منظوم
نباشند در انتظارى جز آن
بميرند آنسان كه هرگز دگر
بهدنيا نگردند باز از سفر
كه ناگه رسد صيحهاى ز آسمان
بهدنيا نگردند باز از سفر
بهدنيا نگردند باز از سفر
تدبر و تفكر
چنانكه مشاهده مىشود در آيات مورد بحث، عذاب قوم ثمود بهوسيله «صيحه» ذكر شده است، اما درخصوص معنا و مفهوم صيحه و كميت و كيفيت آن مفسرين بحثهايى دارند كه بهاندازه مورد نياز بهآن مىپردازيمبعضى از مفسرين در خصوص آيه اول هود 67 گفتهاند مىگويند، خداى سبحان بهجبرائيل فرمان داد و او برآنها صيحهاى زد كه يكجا مردند، و ممكن است صيحهاى بوده كه بدون واسطه جبرائيل انجام گرفته و خداوند آن را خلق كرده باشد137
و نيز گفتهاند صيحه آسمانى يعنى عذاب ناگهانى آنها را فراگرفت، و مىفرمايد، صيحه، صداى سخت و هولناك و مراد در اينجا صاعقهاى است كه دلها را بهلرزش آورده و كافران را مدهوش ساخت و بهخاك هلاكت انداخت138
و نيز گفتهاند منظور از صيحه صداى وحشتناك صاعقه است، اما آيا صداى وحشتانگيز صاعقه مىتواند جمعيتى را نابود كند؟ جواب اين سؤال مسلماً مثبت است، زيرا مىدانيم كه امواج صوتى اگر از حد معينى بگذرد مىتواند شيشهها را بشكند حتى بعضى از عمارتها را ويران كند و ارگانيسم درون بدن انسان را از كار بيندازد و اختلالات كشندهاى در اعصاب و رگهاى مغزى و حركات قلب توليد كند و سبب مرگ انسانها شود139
اما در خصوص آخرين آيه ص / 15 مىفرمايند
اولاً قريب بهاتفاق مفسرين آيه را در خصوص كفار قريش ذكر كردهاند كه خداوند خطاب بهپيامبر اسلامص مىفرمايد اى پيامبر اينها كفار قريش لشكر مختصرى هستند كه شكست خوردهاند و نامشان در شمار، احزاب ضد پيامبران ثبت است كه پيش از كفار قريش، قوم نوح، و عاد و فرعون و ثمود بودند كه همگى از احزاب ضد پيامبران بودند، هريك از اين اقوام، رسولان را تكذيب كردند و بالنتيجه مستوجب عقوبت من شدند، اين گروه قريش هم انتظارى ندارند مگر فرارسيدن يك بانك، كه آنها را از پاى درآورد و ديگر بازگشتى بهدنيا نداشته باشند ولى نظر بهاينكه عذاب دستهجمعى در امت اسلام در كار نيست، فرد فرد بهكيفر خواهند رسيد140 بسيارى از مفسرين همين آيه را دليلى براين گرفتهاند كه امت اسلام در دنيا عذاب جمعى نمىشوند
و نيز گفتهاند آيا اين مشركان مكه با اين كارهاى خود سرنوشتى بهتر از آنها مىتوانند داشته باشند؟ در حالى كه اعمال آنها همان اعمال است و سنت خداوند همان سنت است يعنى سنت خدا تغيير نكرده لذا در آيه تهديد مىكند و مىفرمايد اينها با اين اعمال انتظارى جز اين نمىكشند جز اين كه يك صيحه آسمانى فرارسد، صيحهاى كه در آن بازگشت نيست «و ماينظر هؤلاء الا صيحة واحدة» اين صيحه ممكن است همانند صيحههايى باشد كه براقوام پيشين فرود آمد، صاعقهاى وحشتناك، يا زمينلرزهاى پرصدا و زندگى آنها را درهم كوبيد و نيز ممكن است اشاره بهصيحه عظيم پايان جهان باشد141
3صاعقه، وسيله عذاب قوم ثمود
و اما ثمود فاخذتهم صاعقة العذاب الهون بما كانوا يكسبون142ترجمه و اما ثمود را صاعقه - آن عذاب خواركننده - بهخاطر اعمالى كه انجام مىدادند آنها را فراگرفت
ترجمه منظوم
خدا آذرخشى فرستاد سخت
بسوزاند آن ملت تيرهبخت
بسوزاند آن ملت تيرهبخت
بسوزاند آن ملت تيرهبخت
فان اعرضوا فقل انذرتكم صاعقة مثل صاعقة عادٍ و ثمود143
ترجمه اگر آنها رويگردان شوند، بگو من شما را از صاعقهاى همانند صاعقه عاد و ثمود مىترسانم
ترجمه منظوم
چو كفار از ايزد بتابند رو
از آن آذرخشى كه آمد فرود
بترسانم و بيم دارم هنوز
و در آيه ديگرى مىفرمايد
و در آيه ديگرى مىفرمايد
تو اى مصطفى خود برآنان بگو
براصحاب عاد و بهقوم ثمود
رسد برشما آتشى خانهسوز
و در آيه ديگرى مىفرمايد
ترجمه آنها از فرمان پروردگارشان سرباز زدند، و صاعقه آنان را فراگرفت در حالى كه خيره خيره نگاه مىكردند بىآنكه قدرت دفاع داشته باشند
ترجمه منظوم
چو آنها ز فرمان يزدان خويش
ره سركشى را گرفتند پيش
ره سركشى را گرفتند پيش
ره سركشى را گرفتند پيش