پژوهشی در فرهنگ حیا نسخه متنی

خانه‏سازى ¹ بهره‏اى نبرده بودند و به همين جهت ، هيچ سازه‏اى در آن سرزمين يافت نمى‏شد . ² پوشندگى از تابش آفتاب و بارش باران و وزش باد ، يكى از كاركردهاى خانه است ؛ امّا كاركرد مهم‏تر آن ، پنهان سازى قلمرو شخصى و خصوصى افراد از چشم ديگران است .

سرزمينى را تصوّر كنيد كه هيچ بنايى در آن وجود نداشته باشد . در آن جا هيچ قلمرو خصوصى و يا به تعبير ديگر ، هيچ مكان امنى براى قلمرو خصوصى افراد ، وجود ندارد ؛ امّا وقتى خانه‏اى ساخته مى‏شود ، در حقيقت ، پوششى ساخته شده كه يك خانواده را در برمى گيرد و قلمرو خصوصى آنان را ايمن مى‏سازد .

اگر بخواهيم دقيق‏تر سخن‏تر سخن بگوييم ، خانه ، پوششى است كه قلمرو خصوصى خانواده را از قلمرو عمومى جامعه جدا مى‏كند . انسان‏ها ممكن است چند نوع رفتار و يا زندگى داشته باشند : زندگى فردى ، زندگى خانوادگى ، و زندگى عمومى . اين تفاوت ، منشأ تفاوت‏هاى رفتارى مى‏شود : رفتارهاى فردى ، رفتارهاى خانوادگى و رفتارهاى عمومى .

اگر هيچ بنايى وجود نداشته باشد ، هيچ مرزى و هيچ محلّ امنى براى هيچ يك از رفتارهاى غير عمومى وجود نخواهد داشت . فقط يك فضا خواهد بود و آن هم فضاى عمومى جامعه است . خانه ، قلمرو خانوادگى را به وجود مى‏آورد و رفتار خانوادگى را از ديد ديگران ، پنهان مى‏سازد و به همين جهت ، در فرهنگ قرآن كريم ، از آن به عنوان «پوشش» ياد شده است . همان گونه كه حجاب ، پوشش فرد است ، خانه ، پوشش خانواده است و لذا بايد به گونه‏اى طرّاحى شود

1 -  امام باقر عليه‏السلام در تفسير آيه ياد شده مى‏فرمايد : «لم يعلموا صنعة البيوت ؛ صنعت خانه سازى را نمى‏دانستند» . (تفسير العياشى ، ج 2 ، ص 350)

2 -  رسول خدا در تفسير آيه ياد شده مى‏فرمايد : «أنها لم يبن فيها بناء قط ؛ هيچ ساختمانى در آن بنا نشده بود» . (الدرّ المنثور ، ج 4 ، ص 249)