پژوهشی در فرهنگ حیا نسخه متنی

كم‏رويى مى‏نامند . شخص كمرو در برابر ديد ديگران ، دست از كارهاى درست مى‏كشد و از انجام دادن آنها منصرف مى‏شود .

تميز كم‏رويى از حيا

گاهى حيا به عنوان كم‏رويى معرّفى مى‏شود و بار ضدّ ارزشى كم‏رويى بر آن حمل مى‏گردد و حتّى ممكن است فرد را نسبت به رفتارى كه ناشى از حيا و نه كم‏رويى است ، متنفّر سازد . مثلاً ممكن است به دختر جوانى كه از ارتباط با جنس مخالف ، خوددارى مى‏كند ، برچسب كم‏رويى زده شود ، حال آن كه اين رفتار ، ناشى از حياست ، نه كم‏رويى .

به نظر مى‏رسد كه اين امر در صدر اسلام نيز وجود داشته است . با ظهور اسلام و مطرح شدن حيا ، برخى افراد ، رفتارهاى حيامند ديگران را حمل بر كم‏رويى مى‏كردند . روزى گروهى نزد رسول خدا آمدند و گفتند : كم‏رويى ، فلانى را فاسد كرده است . آنان ، تصوّر مى‏كردند رفتار او ناشى از كم‏رويى است و كم‏رويى نيز مايه فساد است . به همين جهت ، از رسول خدا چاره‏جويى كردند . رسول خدا ، متوجّه اشتباه آنان شد و به آنان متذكّر شد كه اين ، حياست و حيا از آموزه‏هاى اسلام است و بى‏حيايى ، از پستى انسان است . ¹ در روايت ديگرى آمده كه حضرت به آنان فرمود : حيا ، كسى را فاسد نمى‏كند . اگر مى‏گفتيد حيا او را اصلاح كرده ، درست گفته بوديد . ²

1 -  «جاء قوم إلى نبى اللّه‏ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله بصاحبهم فقالوا : يا نبى اللّه‏ ! إنّ صاحبنا هذا قد أفسده الحياء ! فقال النبى صلى‏الله‏عليه‏و‏آله : إنّ الحياء من شرايع الاسلام وإنّ البذاء من لؤم المرء ؛ گروهى همراه با كسى خدمت پيامبر رسيده و گفتند : اى پيامبر خدا ! حيا ، اين همراه ما را فاسد كرده است ! پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله فرمود : حيا از آيين اسلام است و بى‏حيايى از پستى فرد است». (المعجم الكبير ، ج10 ، ص 214 ، ح 10506 ؛ بحار الأنوار ، ج71، ص329)

2 -  «قالوا : يا رسول اللّه‏ ! إن حارثة بن النعمان أفسده الحياء ! فقال رسول اللّه‏ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله : لايفسد الحياء ولكن لو قلتم أصلحه الحياء لصدقتم ؛ گفتند : اى رسول خدا ! حيا حارثة بن نعمان را تباه كرده ! رسول خدا فرمود : حيا ، تباه نمى‏سازد ؛ و اگر مى‏گفتيد حيا او را اصلاح كرده ، هر آينه راست گفته بوديد» . (مكارم الأخلاق ، ابن ابى الدنيا ، ص 36 ، ح 78 ؛ كنزالعمّال ، ج 3 ، ص 127 ، ح 5799)