پژوهشی در فرهنگ حیا نسخه متنی

اين جا بايد بدان اشاره كرد ، اين است كه در صورتى يك حضور و نظارت به حياى منفى و كم‏رويى منجر مى‏شود كه ميان فعل نيك و باورهاى حاضران و ناظران ، اختلاف وجود داشته باشد . اگر كسى بخواهد كار مثبتى انجام دهد و هيچ كس حضور نداشته باشد و يا اگر حضور دارد ، موافق انجام دادن آن كار باشد ، در چنين فرضى ، كم‏رويى شكل نمى‏گيرد . وقتى كم‏رويى شكل مى‏گيرد كه اولاً كسانى حضور داشته باشند و يا دستِ كم ، تصوّر شود كه وجود دارند ؛ ثانيا از ديدگاه آنان ، فعل مورد نظر ، قبيح شمرده شود و يا دستِ كم ، تصوّر شود كه انجام دادن اين كار نزد آنان ، قبيح است .

قبيح بودن كار نزد ناظران ، فشار سنگينى را بر فرد وارد مى‏سازد . اين يك اصل است كه حضور موافقان يك كار ، فضايى را ايجاد مى‏كند كه به تسهيل كار مى‏انجامد و حضور مخالفان ، سبب ايجاد مانع مى‏گردد . به همين جهت ، كسى كه اهل عبادت است ، در جمع عبادت‏كنندگان ، به راحتى وظايف عبادى خود را انجام مى‏دهد ؛ امّا ممكن است براى انجام دادن همين كار در جمع افرادى كه موافق آن نيستند ، با مشكل روبه رو شود و يا كار ، به سختى صورت پذيرد . البته ، صِرف سخت شدن كار براى فرد ، به معناى كم‏رويى وى نيست . ممكن است كسى به خاطر انجام دادن فرايض دينى ، مورد تمسخر و آزار و اذيّت ديگران قرار بگيرد ؛ امّا دست از كار خود نكشد . رسول خدا و على عليه‏السلام و خديجه عليهاالسلام در آغاز اسلام ، به تنهايى در مسجد الحرام نماز مى‏خواندند و همه آزارها و فشارهاى روانى را تحمّل مى‏كردند ؛ امّا از كار خود ، خجالت نمى‏كشيدند . افرادى كه كم‏رو نيستند ، از هيچ سرزنشى نمى‏ترسند ¹ و به خاطر هيچ نكوهشى ، دست از كار درست خويش نمى‏كشند . بنا بر اين ، صِرف وجود مخالفت و حضور مخالفان ، موجب كم‏رويى

«وَلاَ يَخَافُونَ لَوْمَةَ لاَلـءِمٍ ؛ و از سرزنش هيچ ملامتگرى نمى‏ترسند» . (مائده : آيه 54)