3. مصالح شخصي - عوامل و انگیزه های دروغ پردازی حدیث نسخه متنی

3. مصالح شخصي

واضعين براي نيل به مقصود خويش هر کجا کم مي آورند از حديث مايه مي گذاشتند، در مواردي به منظور تأمين اغراض شخصي خود اقدام به وضع حديث مي نمودند، به عنوان مثال:

حاکم از سيف بن عمر التميمي نقل مي کند که نزد سعد بن طريف نشسته بودم فرزندش از مکتب آمد در حالي که اشک مي ريخت، پدرش گفت:

چه شد،

گفت: معلم مرا زد،

سعد گفت: امــروز او را خــوار مي سازم بلافاصله حديثي جعل نمود:

حدثنا عکرمه عن ابن عباس مرفوعاً: «معلمو صبيانکم شرار کم، أقلهم رحمه لليتيم و أغلظهم علي المساکين»(109)

آموزگاران فرزندانتان بدترين شما هستند، کم رحم ترين نسبت به يتيمان و خشن ترين نسبت به مساکين هستند.

شگفتا که چگونه به اندک بهانه اي، برترين منبع استخراج احکام و معارف اسلامي بعد از قرآن، يعني سنت پيامبر را با جعل مطالب مورد تهاجم و تزلزل قرار مي دادند.

4. فروش اجناس و کالا

انگيزه هاي جعل حديث به اينجا ختم نمي شود، افراد سودجو و طماع براي تبليغ کالاي خويش و بيرون نمودن رقباي خود از صحنه به سادگي رواياتي را در برتري يا ضرر اطعمه و اشربه و مشاغل جعل مي کردند. ابن جوزي بخش زيادي از اين دست روايات را گزارش مي کند.

مانند:

جابر بن سمره عن رسول الله: امرني جبرئيل بالهريسه أشدبها ظهري لصلاه الليل(110)

جبرئيل مرا به حليم فرمان داد زيرا کمر را براي نماز شب محکم مي کند.