لطفا منتظر باشید ...
2. حق كرامت انساني
يكي از اصولي كه امام(ع) بدان پايبند بود، حفظ ارزش و كرامت انساني‌است. از ديدگاهاسلام، حفظ ارزش و كرامت انسان در شمار حقوق ذاتي‌جاي دارد و رعايت آن درباره
دوست و دشمن لازم است. امام علي(ع) كه‌پايبندي خويش به اين اصل مهم اسلامي را
در هر حال به اثبات رسانيده است،يارانش را چنين اندرز مي‌داد: من براي شما
نمي‌پسندم كه [حتي به دشمن(دشنام دهنده باشيد، اگر به جاي دشنام، كردار و حالشان
را بيان كنيد، از نظرگفتار بهتر و در مقام عذر مؤثرتر است».آن حضرت پيوسته مؤمنان و به ويژه كارگزارانش را به مهرباني با همه‌مردم سفارش
مي‌كرد و از رفتار خشن باز مي‌داشت مي‌فرمود:هرگز مباد كه مردم را درنده‌اي خون آشام باشيد و خوردنشان راغنيمت شماريد؛ چرا كه
مردم دو دسته‌اند: يا در دين برادران شماينديا در آفرينش همنوع شما. از راه مي‌لغزند،
به آفت‌ها دچار مي‌شوند ودانسته يا ندانسته به كارهايي دست مي‌يازند، بايد از گذشت و
چشم‌پوشي چندان بهرمندشان كنيد كه دوست داريد خدا از شما چشم‌پوشد و در گذرد.
3. حق آزادي انديشه و عقيده
در اسلام آزادي انديشه و عقيده از مهم‌ترين حقوق همه شهروندان است.گواه روشناين مدعا، آيات روشن قرآن كريم است كه همگان را به تفكرفرامي‌خواند.آيه شريف «لااكراه في الدين» بر اصل كلي آزادي انديشه، عقيده و دين‌دلالت دارد.اصولاً در گستره اعتقادات و افكار انسان‌ها اجبار ممكن نيست،آنچه ممكن است، اعمال
زور و قدرت در افعال و حركات جسماني است.مهم‌ترين اثر پذيرش اين اصل در يك نظام حقوقي، ممنوعيت تفتيش‌عقايد و افكار افراد
است. همچنين نمي‌توان هيچ كس را به دليل داشتن فكر ياعقيده‌اي تحت تعقيب قرار
داد يا از حقوق اش، محروم ساخت.امام علي(ع) دفاع از حقوق مخالفان فكري خويش حتي اقليت‌هاي مذهبي‌ساكن در كشور
اسلامي و مسلمانان منحرف و داراي عقايد فاسد را بر خود وكار گزارانش واجب مي‌شمرد.بيانات امام علي(ع) نيز حكايت از اهميت فوق العاده تفكر و تعقل در نظرآن حضرت است. او
عقل را ثروتي بي‌پايان مي‌شمارد و آنكه از نعمت تعقل‌محروم است را نگون بخت معرفي
مي‌نمايد.از ديدگاه آن امام همام، هرگز شناخت همراه با انديشه و خرد با ديدن‌چشم و شناخت حسي
برابر نيست، چه بسا چشم انسان به او دروغ گويد امّا آنكه‌از طريق انديشه پاك و عقل
مشي كند، عقل به او خيانت نمي‌كند.لذا به دوست و دشمن اين حقيقت را متذكر مي‌شد كه: «كفاك من عقلك‌ما اوضح لك سبيل
غيّك من رشدك؛ بهره خرد و انديشه‌ات، همين بس كه به‌آن، راه سقوط را از رشد و
كمال بازشناسي».برنده‌ترين و كار آمدترين سلاح او در مقابل مخالفان، چه مخالفان درعقيده و غير
مسلمانان و چه مسلمانان منحرف كه به انگيزه‌هاي مختلف با اومخالفت مي‌ورزيدند،
همواره توصيه به انديشه و تفكر و به كارگيري نعمت‌عقل بود.نكته‌اي كه در اين مقام توجه به آن لازم است اينكه آيا از ديدگاه اسلام وامام
علي(ع) آزادي انديشه مطلق است يا اين آزادي نيز همانند آزادي‌هاي‌ديگر محدود به
