لطفا منتظر باشید ...
خطبه 007-نكوهش دشمنان
ترجمه:
خطبه اى از آن حضرت كه در آن پيروان شيطان را مذمت مى كند: (اين زشت سيرتان) شيطان را ملاك و اساس كار خود قرار داده اند، او نيز آنها را به عنوان دامهاى خويش (يا شريكان خود) برگزيد و به دنبال آن در سينه هاى آنها تخمگذارى كرد، سپس آن را مبدل به جوجه نمود.اين جوجه هاى شيطانى از درون سينه هاى آنان خارج شده، در دامانشان حركت كرد و پرورش يافت (و سرانجام كارشان به جايى رسيد كه) شيطان با چشم آنها نگاه كرد و با زبانشان سخن گفت.آنها را بر مركب لغزشها سوار كرد و سخنان فاسد و هزل و باطل را در نظرشان زينت بخشيد، و به اين دليل اعمال آنها اعمال كسى است كه شيطان او را در سلطه خود شريك ساخته و سخنان باطل را بر زبان او نهاده است (و از اين طريق مى توان آنها را به خوبى شناخت).شرح و تفسير:
پيروان شيطان! اين خطبه در عين فشردگى و كوتاهى، ترسيم دقيقى از پيروان شيطان و چگونگى نفوذ او در آنها و سپس آثار و پيامدهاى مرگبار آن را نشان مى دهد و توضيح مى دهد از چه راه شيطان وارد وجود انسانها مى شود و غافلان را در دام خويش گرفتار مى سازد، سپس چگونه آنها را در هر مسيرى كه مى خواهد به كار مى گيرد، و در حقيقت هشدارىاست به همه رهروان حق كه بايد دقيقا مراقب نفوذ تدريجى شيطان در وجودشان باشند و هنگامى كه كمترين آثار اين نفوذ آشكار شد به مبارزه برخيزند.گرچه اين خطبه از كسانى سخن مى گويد كه مانند طلحه و زبير يا معاويه و لشكريان شام يا خوارج نهروان در گذشته در دام شيطان گرفتار شدند، ولى واضح است كه منحصر به آنها نيست، بلكه يك بيان كلى براى همه كسانى است كه طعمه شيطان مى شوند.در اين خطبه نفوذ شيطان در پيروان خود در چند مرحله دقيقه بيان شده است و امام (ع) آن را با ظرافت و فصاحت و بلاغت ويژه خود در لابه لاى تشبيهات زيبا و گويا به بهترين وجهى شرح مى دهد به گونه اى كه بهتر از آن تصور نمى شود.در نخستين مرحله به اين حقيقت اشاره مى فرمايد كه: نفوذ شيطان در وجود هر انسانى اختيارى است نه اجبارى.اين انسانها هستند كه به او چراغ سبز نشان مى دهند و جواز ورودش را در كشور وجود خويش صادر مى كنند، مى فرمايد: (اين زشت سيرتان) شيطان را ملاك و اساس كار خود قرار دادند (اتخذوا الشيطان لامرهم ملاكا) ملاك از ماده ملك به معناى اساس و پايه چيزى است.مثلا گفته مى شود قلب ملاك تن است يعنى قوام و اساس آن را تشكيل مى دهد.اين همان چيزى است كه در قرآن
مجيد به روشنى به آن اشاره شده، مى فرمايد: انه ليس له سلطان على الذين آمنوا و على ربهم يتوكلون انما سلطانه على الذين يتولونه و الذين هم به مشركون، او بر كسانى كه ايمان دارند و بر پروردگارشان توكل مى كنند تسلطى ندارد، تسلط او تنها بر كسانى است كه او را به جاى سرپرستى خود برگزيده اند و كسانى كه به وسيله او شرك مى ورزند (و به فرمانهايش به جاى فرمان خدا گردن مى نهند).بنابراين، كلام مزبور همانند آيات قرآنى، پاسخى است به كسانى كه در مورد سلطه شيطان بر بنى آدم خرده مى گيرند كه چگونه خداوند اين موجود خطرناك را بر نوع انسان مسلط ساخته و در عين حال از آنها مى خواهد پيروى شيطان نكنند.اين سخن مى گويد: شيطان از ديوار و پشت بام وارد نمى شود، بلكه در مى زند هر كس در را به روى او گشود، وارد خانه دلش مى شود و آن كس كه در را نگشايد، باز مى گردد.درست است كه او به هنگام در زدن اصرار مى ورزد و پافشارى مى كند، ولى در برابر او فرشتگان الهى هشدار مى دهند و امدادگرى مى كنند.در مرحله دوم مى فرمايد: (بعد از اين انتخابى كه از سوى گمراهان انجام مى شود، شيطان نيز انتخابى مى كند و آن اين كه) آنها را به عنوان دامها (يا شريكان خويش برگزي
ده است (و اتخذهم له اشراكا).سپس در همين مرحله، به توضيح جمله سربسته فوق پرداخته، مى فرمايد: او در درون سينه هاى آنها تخمگذارى كرد، سپس آن را مبدل به جوجه نمود (فباض و فرخ فى صدورهم).در اين تشبيه جالب امام (ع)، سينه هاى شيطان صفتان را آشيانه ابليس و محل تخمگذارى او معرفى مى كند و به دنبال آن مى افزايد: اين جوجه هاى شيطانى از درون سينه هاى آنها خارج شده، در دامانشان حركت كرد و پرورش يافت (و دب و درج فى حجورهم).
