معارف عقلي قرآن سلسله بحث هايي مربوط به (ايدئولوژى) مذهبي و زيربناي مسائل ديني است، مانند بحث از دلايل وجود خدا، صفات ذات و افعال، خلقت جهان و سرنوشت انسان، زندگي پس از مرگ، شناسايي پيامبران الهي و جانشينان آنان، شرايط و صفات هر يك و مباحث مربوط به هدايت و ضلالت و....اهميت و عظمت معارف عقلي در صورتي معلوم مي شود كه بدانيم معارف عقلي يكي ازاهداف سه گانه قرآن است و آياتي كه درباره اصول كلي و معارف ديني نازل شده تقريباً يك سوم قرآن را تشكيل مي دهند. باز عظمت اين بخش در صورتي روشن مي گردد كه درتحليل آيات مربوط به آن، راه (مقايسه) و روش (تطبيقى) را پيش گيريم، يعني عقايد و مذاهب ملل مختلف جهان و بالأخص عقايد محيط ظهورقرآن را كنار اصول كلي و معارف علمي آن قراردهيم. پس ازمقايسه و تطبيق باكمال بي طرفي و دورازتعصب درباره اصول كلي و معارف قرآن داوري كنيم.بهترين راه درباره ارزيابي معارف قرآن بررسي عقايد يونانى، بودايى، زرتشتي و عرب جاهلي است كه هر يك بر قسمتي از جهان آن روز حكومت مي كرد وبسياري از اين عقايد خلاصه افكار گروهي از پي افكنان فلسفه و استادان علوم الهي بود كه قرن ها در محافل علمي جهان شهرت به سزايي داشت و هم اكنون قدرت و عظمت خود را در قلوب گروهي از ملل دور افتاده جهان حفظ كرده است.در اين ارزيابي فرد بي غرض اذعان پيدا مي كند كه آيات مربوط به عقايد و معارف، همگي درسرحد اعجازاست و محال است يك بشر درس نخوانده و تحصيل نكرده و پرورش يافته محيط جهل و بربريت قادر به طرح اصول و معارفي باشد كه نوابغ و فلاسفه جهان پس ازقرن ها به درك قسمتي ازآن چه كه او گفته است موفق گرديده اند؛ اينك دو نمونه:.1. خداشناسي و مسأله فطرت.قرآن مجيد، خداپرستي را يك امر دروني و نهادي مي داند، گويي آفرينش بشرباحس خداشناسي همانند احساسات و غرايز ديگر انسانى، عجين شده است و هر انساني ناخودآگاه تحت تأثير آن قرار مي گيرد.قرآن در حالي كه براي اثبات وجود خدا براهين و دلايلي علمي و فلسفي ياد آور مي شود، اما معتقد است كه هر فردي فطرتاً خداخواه و خداجوست هر چند اين حس، بيشتر خود را در مواقع گرفتاري نشان مي دهد چنان كه مي فرمايد:.فاَقِم وَجهَكَ للدّين حَنيفاً فطرتَ اذ الَتي فَطَر الناسَ عَليها لاتَبديلَ لِخَلقِ اذذَلِكَ الدين القَيِّم وَلكنَّ اَكثَرَ الناسِ لايَعلَمُون؛(24).پس روي خود را متوجه آيين حنيف و خالص پروردگار كن! اين فطرتي است كه خداوند انسان ها را بر آن آفريده، دگرگوني در آفرينش الهي نيست، اين است آيين استوار، ولي بيشتر مردم نمي دانند.مقصود از آيين (حنيف) در آيه كه آفرينش انسان بر آن بنا شده است همان آيين خداخواهي و خداپرستي است. اين آيه با صراحت هر چه تمام تر ماديگري و انحراف ازخداشناسي را مخالف فطرت انساني مي داند و اين رازبزرگ كه دانشمندان پس از چهارده قرن بر آن دست يافته اند و امروزآن را حس چهارم روح انسان مي دانند(25) يكي ازحقايق ارزنده اي است كه قرآن، در چهارده قرن پيش آن را به ما آموخته است.2. ابطال تثليث در قرآن.براي شناسايي عظمت معارف قرآن، كافي است كه نظرقرآن را در ابطال ثنويت و دوگانه پرستي زرتشت و تثليث و سه گانه پرستي آيين هندو(26) و يا تثليث مسيحيت كه پيروان آن به تقليد از آيين هاي پيشين، موضوع سه گانه پرستي را در اين دين پاك الهي وارد ساخته اند بررسي كنند.
لطفا منتظر باشید ...
