اگر كسى لثه ظاهرى فك كسى را از بين ببرد (يعنى آن قسمت از لثه كه با كنار رفتن معمولى لب نمايان است) اگر لثه همه دندان باشد, بايد ديه كامل انسان را پرداخت كند, اين در صورتى است كه مثلاً كسى دندان خود را كشيده و كسى ديگر بيايد و بر اثر ضربه يا مواد شيميايى و غيره تمام لثه او را از بين ببرد, در اين صورت بايد ديه كامل بدهد, اما اگر لثه يك دندان را از بين ببرد, بايد ديه لثه يك دندان را كه همان ديه يك دندان است, بپردازد .
2) كندن بيخ و بن لثه
در قسمت نمايان لثه حكم معلوم شد, اما اگر كسى بيخ لثه را از بين ببرد, بايد ارش بپردازد. در اينجا اگر بيخ و بن لثه همراه با ظاهر لثه باشد, ديه دندان را دارد كه ذكر شده, اما اگر بيخ و بن لثه جداى از ظاهر آن باشد; يعنى, ظاهر لثه كسى را كنده باشند و بيخ آن باقى باشد و كس ديگر اين بيخ لثه را از بين ببرد, بايد ارش پرداخت كند .نظر به اين كه دندانهاى انسان در شرع, داراى اسامى خاصى است و هر كدام ديه معين و مخصوص به خود دارد و از نظر پزشكى نيز دندانها داراى اسامى مخصوصى مى باشند و براى اين كه اسامى دندانها اشتباه نشود و جايگاه آنها در فك بالا و پايين مشخص شود تا بتوان ديه مورد نظر شرع را تعيين نمود, لذا با, جناب آقاى دكتر فرخى (دندان پزشك) مشورت شد و ايشان در مورد فك بالا و پايين و دندانها در مراحل مختلف شيرى و دايمى و دندان عقل,توضيح لازم را دادند كه ذيلاً ذكر مى شود; البته در اسامى دندانها كمى اختلاف است كه بيان مى شود; مثلاًدر علم پزشكى چهار دندان اصلى جلو را به نام اولين پيش دايمى در ربع فك مطرح مى كنند كه در شرع و قانون آن را به نام ثنايا و يا پيش مى شناسند و دومين دندان را به نام دومين پيش دايمى در ربع فك مى خوانند كه در قانون به نام چهارتايى آمده و در دندان نيش و آسيا با هم متفقند و اولين آسياى كوچك را در شرع و قانون به نام ضاحك مى شناسند .و امّا سخنان جناب آقاى دكتر فرخى (دندان پزشك) .اگر يك خط عمودى از نوك بينى تا برآمدگى چانه رسم كنيم و نيز اگر خطى افقى از ناحيه جفت شدن دندانها رسم نماييم, بطورى كه با خط عمودى قبلى عمود باشد, قاعدتاً فكّين را به چهار ربع تقسيم كرده ايم و در هر ربع فك در رويش دندانهاى شيرى پنج دندان و در بزرگسال (در رويش دندانهاى دايمى) هفت دندان وجود دارد, به صورت زير .اولين دندان پيش شير .دومين دندان پيش شير .دندان نيش شير .اولين دندان آسياى شير .دندانهاى شيري دومين دندان آسياى شير .E . D . C . B . A A. B. C. D. .E . D . C . B . A A. B. C. D. .اولين پيش دايم .دومين پيش دايم .نيش دايم .دندانهاى دايمي اولين آسياى كوچك دايم .دومين آسياى كوچك دايم .اولين آسياى بزرگ دايم .دومين آسياى بزرگ دايم .7 ـ 6 ـ 5 ـ 4 ـ 3 ـ 2 ـ 1 1 ـ 2 ـ 3 ـ 4 ـ 5 ـ 6 ـ .7 ـ 6 ـ 5 ـ 4 ـ 3 ـ 2 ـ 1 1 ـ 2 ـ 3 ـ 4 ـ 5 ـ 6 ـ .
دندان عقل
دندان عقل سومين آسياى بزرگ در سرى دندانهاى دايمى است; اين دندان در بعضى ازافراد وجود داشته و در بعضى ديگر وجود ندارد; روى هم رفته يك دندانِ مقاوم نمى باشد و از نظر ريشه اى غالباً ناهنجار است و اگر در فردى دندان عقل در هر چهار ربع فك بالا و پايين رويش يابد, به تعداد دندانهاى دايمى چهار عدد اضافه مى شود به صورت زير .
سومين آسياى بزرگ
8 ـ 7 ـ 6 ـ 5 ـ 4 ـ 3 ـ 2 ـ 1 1 ـ 2 ـ 3 ـ 4 ـ 5 ـ 6 ـ 7 ـ .8 ـ 7 ـ 6 ـ 5 ـ 4 ـ 3 ـ 2 ـ 1 1 ـ 2 ـ 3 ـ 4 ـ 5 ـ 6 ـ 7 ـ .سومين آسياى بزرگ كه دندان شماره هشت در ربع فك مى باشد, دندان عقل خوانده مى شود. از نظر شرعى هم دندان عقل جزو دندانهاى اصلى نيست, چون دندانهايى كه ديه معين دارد 28 دندان بيشتر نيست و دندان عقل كه چهار تا مى باشد, به دندانها اضافه مى شود كه مجموعاً 32 عدد مى گردد, ديه معين ندارد, بلكه ارش دارد .از آنجايى كه دندان انسان داراى انواع و حالتهاى مختلف است و ديه آن بر حسب نوع و حالت متفاوت مى باشد, لذا جدولى تهيه شده كه انواع دندانها و حالتهاى مختلف آن كه بر اثر جنايت حادث مى شود در آن ذكر شده و ديه آن نيز قيد گرديده است و با مراجعه به جدول دقيقاً مى توان ديه دندان مورد نظر را تعيين نمود, بنابراين خوانندگان محترم مى توانند به جدول مراجعه نمايند, البته دينار ذكر شده در جدول موضوعيت نداشته و جانى مى تواند از انواع شش گانه ديه كه در اول كتاب ذكر شده يكى را انتخاب نمايد .
جدول شماره 9 جدول دندان در زن و مرد
كندن شكستن كندن كندن دندان كندن سياه كندن كند .نــام يك قسمت دندان غيراصلى كه دندان كردن دندا .دندان آشكار شيري جاى اصلي شيرى دندان سيا .اصلي دندان كودك كاشته شده كودك كه شد .كه ديگر و مثل او به جا .نرويد شده است آن بروي .دندان 50 50 50 50 10 33.33 16.33 ار .پيشين دينار دينار دينار دينار دينار دينار دينار دار .چهارتايي 50 50 50 50 10 33.33 16.33 ار .دينار دينار دينار دينار دينار دينار دينار دار .نيش 50 50 50 50 10 33.33 16.33 ار .دينار دينار دينار دينار دينار دينار دينار دار .ضاحك 25 25 25 25 10 16.66 8.33 ار .دينار دينار دينار دينار دينار دينار دينار دار .ضرس يا 25 25 25 25 10 16.66 8.33 ار .آسياب دينار دينار دينار دينار دينار دينار دينار دار .لازم به تذكر است كه ديه هر يك از دندانها به شرح جدول فوق است كه مجموعاً ديه كامل انسان يعنى هزار دينار مى شود .هر دينار هيجده نخود شرعى طلاى مسكوك يعنى 3/515 گرم طلا مى باشد .
ح) ديه فك(1)
1) جنايتى كه سبب از بين رفتن مجموع دو فك شود ديه كامل دارد (هزار دينار در مرد و پانصد دينار در زن) .2) ديه هر يك از فكها در مرد پانصد دينار و در زن نصف آن است .3) در صورتى كه تعدادى از فك از بين برود, مقدار از بين رفته نسبت به كل فك محاسبه و براساس آن ديه گرفته مى شود .4) ديه فك به جز ديه دندان است, اگر هر دو از بين بروند, ديه هر كدام جداگانه اخذ مى شود .5) جنايتى كه موجب نقص فك يا باعث نقص و دشوارى در جويدن شود, ارش دارد كه با نظر حاكم تعيين مى شود. .
لطفا منتظر باشید ...
