سخن نخست - اخلاق اسلامي در برخورد نسخه متنی

سخن نخست

بسم الله الرحمن الرحيم

كتاب «اخلاق اسلامي» گفتاري است ساده و روان. خالي از ريزه‌كاري‌هاي علمي و مباحث گسترده و عميق،‌كه برداشتي است از دستورات اسلام درباره‌ي اخلاق و سنت و سيره‌ي پيامبر اكرم و ائمه‌ي معصومين ـ عليهم السّلام ـ .

براي اينكه بدانيم اخلاق چيست و چه هدفي دارد، مقدمه‌اي كوتاه لازم است.

انسان شاهكار آفرينش و خلقت خداي تبارك و تعالي است. پروردگار حكيم همه ي ممكنات از نباتات (درختان گوناگون، ميوه‌هاي لذيذ، گل‌هاي رنگارنگ و خوشبو) و حيوانات ( با آن همه اختلاف در شكل و اسفتاده) گرفته، تا جمادات و اجسام مرئي و نامرئي (با و جود فوايد بي‌شمار) را براي او و خدمت به او آفريده است.

اين انسان، از جنبه‌ي مادي با ساير حيوانات و جانواران مشترك است، يعني آنچه را كه براي يك موجود زنده از علائم حيات (تغذيه،‌دفع، تنفس، توليد مثل و حركت) لازم مي‌باشد داراست، اما علاوه بر آن داراي جنبه ديگري هم هست كه او را از ساير جاندارن و مخلوقات خداوند متمايز مي‌كند و آن، جنبه‌ي روحي و رواني است. در حقيقت انسانيت انسان جز به اين جنبه، به چيز ديگري نيست، چرا كه در جنبه‌ي مادي، ‌او نيز حيواني است بسان ديگر حيوانات. اما خداوند از اين همه خلقت، بنابر استناد به آيه‌ي «و ما خلقت الجِنَّ و الأِنس الاّ ليعبدون»[1] جز تكامل بعد معنوي انسان هدفي نداشته است. حال اگر انسان بخواهد، كمال و به عبارت صحيح‌تر، همت خود را در اين بُعد مادّي قرار دهد، نه تنها به چهارپايان مي‌ماند، كه به مراتب پايين‌تر از آنها خواهد بود. «اولئكم كالانعام بل هم اضلّ»[2]

پس تنها راه سعادت انسان در كمال و تعالي او در بُعد رواني و جنبه‌ي معنوي او است، و آنچه ما را در اين راه كمك مي‌كند و به ما نشان مي‌دهد چه راه و روشي را در پيش بگيريم تا به اين كمال نائل گرديم، اخلاق نام دارد.

اگر انسان بخواهد متخلق به اخلاق پسنديده شود بايستي ابتدا خانه دل و جان را از آلودگي‌ها و رذائل زشت اخلاقي بزدايد، سپس به فضايل اخلاقي دست يابد (همانگونه كه يك پارچه تا وقتي كثيف و آلوده است رنگ به خود نمي‌گيرد،‌و ابتدا بايد آن را نظيف نمود سپس به رنگ آميزي آن اقدام كرد.)

كتاب حاضر بازگو كننده‌ي نكات مثبت اخلاقي و بعضي از زشتي‌ها و رذائل اخلاقي و نيز كيفيت برخوردهاي گوناگون اجتماعي است و براي خوانندگان عزيز، اين امكان را فراهم مي‌سازد تا با آگاهي بيشتر در راه خود سازي و تهذيب نفس گام نهاده و به كسب كمالات معنوي بپردازند.

اميد است خداي منان، توفيق عمل به آنچه موجب قرب اوست به همه‌ي ما عنايت فرمايد.

سيد مهدي شمس الدين

[1] . سوره‌ي ذاريات / 56: و ما جن و انس را نيافريديم مگر براي اينكه مرا (به يكتايي) پرستش كنند.

[2] . سوره‌ي اعراف / 179 ... آنها مانند چهارپايان، بلكه بسي گمراه‌ترند.