آداب مسافرت - اخلاق اسلامي در برخورد نسخه متنی

آداب مسافرت

آن چه از روايات اسلامي و كلمات و سخنان علماء اخلاق استفاده مي‎شود، اين است كه مسافرت، چه شخصي و چه گروهي بايد بر اساس آداب و شرايطي صورت گيرد كه نه تنها براي مسافر يا مسافران مشكلاتي پيش نيايد، بلكه‌ آن چه در يك سفر از لطايف و منافع، مورد نظر است نيز فراهم گردد. از باب نمونه:

1. قبل از سفر دو ركعت نماز بگزارد و با خويشان خداحافظي كند.

2. اگر بدهي يا قرض دارد، قبل از مسافرت بپردازد، يا اين كه آن را نوشته و در خانه بگذارد.

3. وقت خروج از خانه، سه حمد و يك آية الكرسي بخواند.

4. صبح حركت كند، ولي تأكيد شده كه حتي الامكان صبح جمعه مسافرت نكند.

5. وسايل شخصي خود را به همراه ببرد.

6. براي سفر، هم سفر و رفيقي خوب برگزيند و تا حد امكان تنها به سفر نرود.

7. كتابي همراه داشته باشد تا در فرصتهاي مناسب مطالعه كند.

8. در سفر دسته جمعي تك روي نكند و هر تصميمي كه جمع گرفت انجام دهد.

9. دوستان و هم سفران را در همة امور بر خود مقدم بدارد.

10. در طول سفر، اوامر بزرگترها را فرمانبردار باشد.

11. در آغاز برنامه‎هاي هر روز، قرآن تلاوت نموده و نماز اول وقت را فراموش نكند.

12. از آن چه مي‎بيند، درس توحيدي بگيرد.
[1]
در اين جا مناسب است به توصيه‎هاي لقمان حكيم به فرزندش در مورد رعايت آداب سفر اشاره بنماييم.

او به فرزندش مي‎گويد: پسرم! هنگامي كه مسافرت مي‎كني:

1. لباس و وسايل دوختن و داروهاي ضروري را بردار تا هم خودت و هم هم سفرانت از آن استفاده كنيد.

2. با همراهانت در همه چيز جز در معصيت الهي همراهي كن.

3. هنگام مسافرت جمعي در كارهايت با آنها مشورت كن.

4. در صورت آنها تبسم نما.

5. در مورد زاد و توشه‎اي كه داري سخاوتمند باش.

6. هنگامي كه تو را صدا زنند پاسخ بگو، و اگر از تو كمك خواستند آنها را ياري كن.

7. تا مي‎تواني سكوت اختيار كن.

8. نماز بسيار بخوان.

9. اگر از تو گواهي به حق بطلبند گواهي ده.

10. اگر از تو مشورتي بخواهند براي به دست آوردن نظر صائب كوشش كن و بدون انديشة كافي پاسخ مگو.

11. هنگامي كه همراهانت تلاش مي‎كنند با آنها همراهي كن.

12. دستور بزرگتر از خودت را بشنو.

13. اگر تقاضاي مشروعي دارند هميشه جواب مثبت بده.

14. هرگز نماز را از اول وقت تأخير نينداز.

15. با جماعت نماز بگذار هر چند در سخت‎ترين حالات باشي.

16. تلاوت كتاب الهي و انفاق در راه خدا را فراموش مكن.[2]

سخن آخر

در اينجا مباحث كتاب حاضر به پايان رسيد. توضيح اين نكته لازم است كه علاوه بر آنكه اينگونه مباحث و عناوين داراي نمونه‌هاي مشابه بسياري است كه هر كدام در جاي خود لازم و ضروري است، ‌همين مباحث نيز مي‌تواند زمينه بحث‌ها و سخنان بسياري باشد، ولي به جهت آن كه كتاب حاضر گرفتار تفصيل و گستردگي بيش از حد نشود و از حوصله خوانندگان جوان و نوجوان خارج نگردد، به همين مقدار اكتفا شد و از توضيحات بيشتر خودداري گرديد.
از خداوند بزرگ خواستاريم به ما توفيق عنايت فرمايد تا بتوانيم به فرامينش عمل كنيم و در هر حال بنده‌اي تخوب و شايسته براي او باشيم.

[1] . برداشت از: المحجة البيضاء، ج 4، ص 29ـ94.

[2] . تفسير نمونه، ج 17، ص 47 (به نقل از اصول كافي، ج 1، ص 13).