لطفا منتظر باشید ...
12- امام خط آشتى جويانه مشابهى را در ملاقاتى با كميته مركزى
حزب جمهورى اسلامى در 14 سپتامبر در قم در پيش گرفت. خمينى
به كميته گفت كه وى با بركنارى فورى تمام مقامات دولتى كه ممكن
است با اسلام و انقلاب اسلامى مخالف باشند مخالف است. چنين
عملى به طور جدى دولت را تضعيف خواهد نمود. خمينى كه از
بردبارى طرفدارى مى كرد گفت كه چنين اقدامات شديدى
غيرعاقلانه هستند و چنين اصلاحاتى بايد به دنبال تاييد قانون اساسى
جديد و تشكيل مجلس قانونگذارى جديد باشد.
13 نظريه: اگر چه خمينى از هيچ يك از عقايد بنياديش در مورد
اثرات زيانبار نفوذ خارجى بر روى جامعه ايرانى عدول نكرده است
اما نگران به نظر مى رسد كه مبادا طرفداران آيت الله طالقانى در ميان
روحانيون و دانشگاهيهاى ميانه رو را با خود بيگانه كند. غيبت
طالقانى ظاهراہ امام را مجبور ساخته كه از شدت حملاتش به
بخشهاى غيرمذهبى و غربگراى جامعه كه به طور مرتب در سخنرانيهاى قبليش تكفيرشان مى كرد، بكاهد.
14- امام در تعديل گفته هاى رسمى اش ممكن است توسط باز
شدن قريب الوقوع مدارس و دانشگاهها كه در آنجا شايعاتى در مورد
اختلافات " دسته بندى " بين گروههاى دانشجويان مذهبى و غيرمذهبى وجود دارد، تحت تاثير قرار گرفته
باشد. خمينى ممكن است تشخيص دهد كه او تنها جايگزين
احتمالى طالقانى براى ميانجيگرى بين فرقه هاى مخالف مى باشد. اگر
چه هنوز خيلى زود است كه در اين باب اطمينان حاصل نمود. امام
به نظر مى رسد كه خمينى در صدد است كه دست دوستى به سويش
بزرگترى از جامعه ايران دراز كند، بدون ايجاد تغييرى در پيام اصلى
خود مبنى بر اينكه رستگارى ايران نه در غرب و نه در شرق بلكه در
صراط مستقيم اسلام است.
15 هنوز نامشخص است كه خط معتدل تر خمينى در سخنرانيهاى
اخيرش عملاہ چه معنايى خواهد داشت يا اينكه آيا او به ميانه روها
چيزى بيشتر از كلمات عرضه ميدارد يا خير. يكى از محدوده هائى كه
بايد مراقب آن بود مجلس خبرگان است كه پيش نويس اصلى قانون
اساسى را به قانون بنيادگراى يك كشور اداره شده توسط روحانيون
تبديل مى كند، " مرجع ب " . بايد ديد كه آيا گرايش براى حكومت
روحانيون در مجلس به رهبرى آيت الله بهشتى و منتظرى اصلاہ
به وسيله تغيير لحن گفته هاى رسمى خمينى كندتر خواهد شد يا نه. اگر
چنين نشود، آن وقت تلاشهاى خمينى در مصالحه مشكل خواهد شد،
خصوصاہ به اين جهت كه ميانه روها امكان دارد خودشان را به طور
سيستماتيك از هرگونه سهمى در جريانات سياسى ايران محروم
ببينند.
16 ما متوجه شديم كه سخنرانى خمينى در 19 اوت براى افسران
نيروى هوائى در قم كه پس از اينكه اين تلگرام نوشته شد صورت
گرفت دو مرتبه شامل يك حمله به روشنفكران غربزده مى باشد.
مشكل است كه بگوئيم آيا اين نظرات مقدمه هجوم جديد
سخنرانيهاى ضد غربى را مشخص مى كند يا اينكه يك استثناع در
روندى است كه ما از زمان مرگ طالقانى شاهد آن بوده ايم.
52 شماره سند
سفارت آمريكا در تهران از:
وزارت امور خارجه - واشنگتن، دى. سى به:
20 سپتامبر 29 -1979 شهريور 8531 تاريخ:
كار مجلس خبرگان به آرامى دنبال مى شود
سند شماره " 52 "تاريخ: 20 سپتامبر 29 -1979 شهريور 8531
طبقه بندى: خيلى محرمانه
شماره: 882
از: سفارت آمريكا در تهران
به: وزارت امور خارجه - واشنگتن، دى. سى.
موضوع: كار مجلس خبرگان به آرامى دنبال مى شود.
1 " تمام متن خيلى محرمانه است "
2 خلاصه: مجلس خبرگان براى بررسى قانون اساسى ايران كه قرار
بوده كارش را تا 23 سپتامبر تمام كند تاكنون فقط 15 ماده قانون
اساسى جديد را تصويب كرده است. پيش نويس اصلى كه براى
بررسى تقديم شده بود شامل 151 ماده بود، بنابراين مجلس يا
مجبور است كه سرعتش را بيشتر كند يا اينكه اختياراتش را وسعت
ببخشد. بر طبق گزارش مطبوعات در 19 سپتامبر دوره مجلس براى
15 روز ديگر تمديد شده است. به هر حال اين دوره جديد ممكن
است براى كامل نمودن كار مجلس كافى نباشد. پايان خلاصه.
3 كار مجلس خبرگان بدون اشكال و به آرامى دنبال شده است.
برنامه هاى راديويى و تلويزيونى از جلسات نشان داده اند كه بحثها
با روح، منظم و طولانى بوده اند. هيچ ماده اى اى براى محدود نمودن
مدت سخنرانيها يا محدوديت موضوعات مورد بحث وجود ندارد.
در نتيجه تقريباہ وقت تمام جلسات اوليه به وسيله سخنرانيهاى كلى
توسط نمايندگان مختلف گرفته شد. " سخنرانيهايى كه ارتباط كمى با
موضوعات مشخص
قانون اساسى داشتند. "
4 نكات برجسته مواد اصلى كه تاكنون تصويب شده اند عبارتند از:
الف- ماده 5، دولت روحانيون " ولايت فقيه " . اين ماده در تلكس
جداگانه مفصلاہ مورد بحث قرار گرفت. اگر چه معناى دقيق اين ماده
هنوز نامشخص است، مفهوم اصلى آن مطمئن شدن از كنترل گروه
رهبران مذهبى شيعه بر مقام رياست كشور مى باشد. عبارت اين ماده
انتقادات آشكارى را به وجود ورد. عزت الله سحابى محقق مذهبى
به شدت ماده 5 را مورد انتقاد قرار داد و گفت كه ماده جديد به قدرتى
كه با دولت موازى خواهد بود و يا در مقابل آن قرار مى گيرد منجر
خواهد شد. او گفت اين براى اسلام خطرناك است، زيرا اگر يك
دولت اشتباهاتى صورت دهد مى شود آن را از جاى برداشت ولى اگر
يك رهبر مذهبى اشتباهى كرد مردم ايمانشان را به خود روحانيت و
در نتيجه آن به اسلام از دست خواهند داد.
ابوالحسن بنى صدر نماينده مجلس خبرگان و عضو شوراى انقلاب
نيز ماده 5 را مورد انتقاد قرار داد و گفت كه اگر قرار است اختيارات
ويژه اى به روحانيون داده شود پس وجود احزاب مستقل بى معنا
است.
به هر صورت در پاسخ به اين انتقادات، آيت الله خمينى به گروه
افسران نيروى هوايى گفت كه دولت ما اسلامى است و بنابراين آنها
بايستى كه ماده 5 را به اين خاطر كه كشور لطمه نبيند مورد حمايت
قرار دهند. ملت راى خود را به جمهورى اسلامى نشان داده است يا
تمام شما بايستى كه با آن موافقت نمائيد. يا اينكه شما از بين خواهيد
رفت.
ب ماده 12 استقرار شيعه جعفرى اثنى عشرى به عنوان مذهب
رسمى كشور ايران براى ابد.
اين ماده مورد مخالفت نمايندگان مناطق سنى خصوصاہ مولوى
عبدالعزيز نماينده بلوچستان قرار گرفت كه گفت مذهب رسمى بايد
اسلام باشد نه يك فرقه ئ آن. اين ماده همچنين اشاره مى كند كه مدارس
مختلف حقوقى سنى مورد احترام هستند و مى توانند آزادانه در
مناطق كه سنيها اكثريت دارند مورد استفاده قرار گيرند.
ج- ماده 13، اقليتهاى غيرمسلمان به رسميت شناخته شده را
معين مى كند. مسيحيان، يهوديان و زرتشتيان. آزادى اعمال مذهبى
و تعليمات براى اين اقليتها تضمين شده است و مجاز هستند تا
قوانين طلاق، ازدواج وارث خودشان را به كار گيرند. اين ماده يك
تحرك جزئى در يك فرقه كوچك قديمى به نام "صابئين" كه ادعا مى كند
پيروان يحيى تعميددهنده هستند به وجود آورد. آيت الله محلاتى
شيرازى زمانى كه گفت صابئين " snaebaS " نيز شامل حمايتى كه از
يهوديان و مسيحيان مى شود قرار مى گيرند به بحث پايان داد. در هر
حال فرقه بهائى از طرف مسلمانان به عنوانى كه مذهب واقعى
شناخته نمى شود و بنابراين توسط اين ماده مورد حمايت قرار
نمى گيرد.
د- ماده 17- پنج بازوى كشور را معين مى كند، كه از مردم مجلس
قانونگذارى، قوه ئ مجريه، رهبريت روحانى و قوه قضائيه تشكيل
مى شود. به رهبريت روحانى اين اختيار داده شده تا علاوه بر رابط
بودن بين ديگر بازوها مراقبت نمايد كه اصول و مواد قانون اساسى
اجرا شوند.
ه ماده 21 فارسى را زبان رسمى ايران معين مى كند ولى استفاده از
ديگر زبانهاى محلى و ايلياتى در كنار فارسى در انتشارات، رسان هاى
گروهى و تدريس ادبيات در مدارس محلى را آزاد مى گذارد.
4 مجلس روع به روبه رو شدن با وظيفه دشوار پاسخگويى به سئولات
مربوط به مجلس قانونگذارى قوه قضائيه و كابينه نموده است. مگر
اينكه سرعت كار افزايش يابد، احتمال كمى وجود دارد كه مجلس كار
را قبل از پايان 1979 خاتمه دهد. با اين حال در 19 سپتامبر
