الف ـ امكان وفاى به تعهدات و قراردادها: با برنامه ريزى صحيح و برقرارى نظم و ترتيب، هر كارى به موقع انجام مى شود و به هدف مورد نظر مى رسد; زيرا تمام اجزا و عناصر لازم در جاى خود قرار مى گيرد و هر كدام اثر مطلوب خود را در بر خواهد داشت و بر عكس، در صورت وجود هرج و مرج، كارها به تأخير مى افتد و وفاى به تعهدات امكان پذير نمى گردد; زيرا يكى از نشانه هاى مهم وجود انضباط و جديّت در كارها آن است كه زمان مناسب براى انجام هر كارى را به درستى بشناسيم تا با انجام آن كار و عدم تأخير، فرصت را از دست ندهيم. از سوى ديگر، شتاب زدگى در كارها پيش از رسيدن وقت مناسب از نشانه هاى هرج و مرج و مديريت ضعيف و ناتوان است.( )حضرت على(ع) در نامه معروف خود به مالك اشتر در اين زمينه مى فرمايد: «از شتاب زدگى در كارهايى كه وقت انجام دادنشان نرسيده به پرهيز و از اهمالگرى در كارهايى كه وقت انجام آن ها فرا رسيده خود دارى كن...»( )ب ـ استحكام و استوارى كارها: از آثار وجود نظم و ترتيب در هر كارى، اعمّ از توليد يا خدمت، اين است كه با استوارى و به درستى انجام مى گيرد; زيرا با رعايت نظم، فرصت كافى براى انجام هر كارى وجود دارد و فرد با دقت و حوصله، همراه با اعصابى آرام، وظيفه خود را به بهترين وجه ممكن انجام مى دهد. ولى اگر نظم و ترتيب بر افعالِ ما حكمفرما نباشد غالباً با كمبود وقت مواجه گشته، مجبور مى شويم در انجام كار عجله كنيم و در نتيجه، از ميزان دقت و استحكام عمل كاسته مى شود و روشن است كه اعمال نسنجيده و ناپخته، كه غالباً ناشى از بى انضباطى و فقدان محاسبه در كار مى باشد، نتيجه اى جز شكست و نرسيدن به اهداف مورد نظر به دنبال ندارد. بنابراين، بايد از وارد شدن در كارهايى كه مقدمات آن فراهم نشده يا توان انجام آن ها را كسب نكرده ايم پرهيز نماييم.ج ـ برقرارى روحيه همكارى و دل گرمى بين مسؤولان اجرايى و صاحبان سرمايه: انجام به موقع كارها همراه با استحكام و استوارى لازم، موجب به وجود آمدن جوّ همكارى و صميميت بين همكاران يا شركا مى گردد و مسؤولان اجراى طرح نيز با ملاحظه پيشرفت كار، دلگرم مى گردند، زمينه هاى مساعد را فراهم مى نمايند و تا حدّ توان با كمال اخلاص و يك رنگى، در حلّ مشكلات تلاش مى كنند.از سوى ديگر، در كارهاى توليدى، به ويژه در ابتدا كه وجود سرمايه كافى شرط لازم براى انجام طرح هاى زيربنايى و ايجاد زيرساخت هاى اقتصادى است، با حاكم بودن روحيه همكارى و اعتماد به ثبات و انضباط اقتصادى، صاحبان سرمايه به سرمايه گذارى تشويق مى گردند و مشكلى از اين لحاظ پيش نمى آيد.نتيجه بحث گذشته اين است كه اسلام و پيشوايان معصوم: همواره بر نظم و انضباط و جديّت در كارها و از دست ندادن فرصت ها تأكيد فراوان داشته و فوايد و آثار وجود نظم را به ياران و پيروان خود متذكر گرديده اند يا آن ها را از عواقب بى نظمى و هرج و مرج بر حذر داشته اند. بنابراين، معارف و فرهنگ اسلام از لحاظ داشتن اين عنصر مهم، كه نقشى اساسى در بسترسازى مناسب براى توسعه دارد، كاملاً غنى است و ما بايد در تمام زمينه هاى فردى و اجتماعى، از آن استفاده نماييم و در هر حال، مسلمانى منضبط، جدّى و كوشا باشيم و تا رسيدن به مقصد، بر كارهايمان مداومت و استقامت داشته باشيم و با پيش آمدن مشكلات، آن ها را رها نسازيم. همچنين واقع نگر و آينده نگر بوده، از خيال پردازى بى جا ـ كه انسان را در عمل سست مى نمايد ـ بر حذر باشيم. البته داشتن اميد و آرزو در حدّ معقول آن، همراه با آينده نگرى و برنامه ريزى، مشوّق تلاش و كوشش است. ولى بايد پس از آن، بر تلاش و كوشش همراه با نظم و حساب تكيه نمود و تنها به آرزوها و مطلوب هاى ذهنى دلخوش نبود.
لطفا منتظر باشید ...
