شك در طهارت - م‍ن‍اس‍ک‌ ح‍ج‌ وی‍ژه‌ ب‍ان‍وان‌ م‍طاب‍ق‌ ب‍ا ف‍ت‍اوای‌ ام‍ام‌ خ‍م‍ی‍ن‍ی‌ ب‍ا ح‍واش‍ی‌ م‍راج‍ع‌ ت‍ق‍ل‍ی‍د نسخه متنی

شك در طهارت

65 كسى كه در طهارت شك كند، اگر:

* شك كند وضو گرفته يا نه، ر بايد وضو بگيرد.

* شك كند غسل كرده يا نه ر بايد غسل كند.

[1ـ آية الله مكارم، اگر عذر داشته باشد و نتواند صبر كند تا عذر برطرف شود.

2ـ آية الله تبريزى: در صورتى كه نتواند غسل كند و مأيوس شود از توانايى بر غسل، واجب است با تيمم طواف كند و احتياط مستحب است، نايب نيز بگيرد.





]

* با وضو بود و شك كند وضويش باطل شده يا نه ر لازم نيست وضو بگيرد.

* قبلا پاك بوده ولى شك دارد حدث اكبر حاصل شده يا نه; مثلا نمى داند حائض شده يا نه ر لازم نيست غسل كند.

* پس از طواف شك كند، طواف را با طهارت انجام داده يا نه ر طوافش صحيح است ولى براى اعمال بعدى كه نياز به طهارت دارد، بايد طهارت تحصيل كند.

* در بين طواف، شك كند حدثى از او سر زده يا نه; مثلا شك كند وضويش باطل شده يا نه، يا شك كند حائض شده يا نه ر به شك خود اعتنا نكند و بنا بر طهارت بگذارد.

* در بين طواف شك كند وضو داشته يا نه(1) ر اگر پس از
[1ـ آية الله صافى: در اين صورت بايد وضو بگيرد و بعد طواف را از سر بگيرد، چه قبل از تمام شدن دور چهارم باشد يا بعد از آن.

آية الله خامنه اى، آية الله تبريزى: اگر سابقه طهارت داشته، به شك خود اعتنا نكند و الاّ بهتر است طواف را با طهارت از سر بگيرد.

آية الله بهجت: حكم شك در طهارت در اثناى نماز را دارد.

آية الله سيستانى: و سابقه طهارت نداشته باشد، يعنى مى داند قبل از طواف وضو نداشته ولى شك دارد براى طواف وضو گرفته يا نه

آية الله مكارم: و حالت سابقه خود را از وضو و حدث نداند، يعنى نداند قبل از طواف وضو داشته يا نه

آية الله فاضل: اگر در بين طواف شك كند كه وضو داشته يا خير، مسأله سه صورت دارد، اوّل: حالت سابق خود را بداند كه طاهر بوده در اين فرض جايز است طواف را تمام كند. و براى اتمام آن وضو واجب نيست و اعاده طواف نيز لازم نيست و در اين صورت فرقى نيست كه شك بعد از دور چهارم عارض شده باشد يا قبل از آن. دوّم: حالت سابق خود را بداند كه محدث بوده، در اين فرض ظاهراً هر مقدار طوافى كه انجام داده محكوم به بطلان است چه شك بعد از دور چهارم عارض شده باشد يا قبل از آن، و بايد بعد از وضو از نو طواف كند. سوم: حالت سابق خود را نداند، كه در اين صورت به احتياط واجب پس از وضو طواف را تمام كند و نماز آن را بخواند و پس از آن طواف و نماز آن را اعاده كند و در اين صورت فرقى نيست كه شك بعد از دور چهارم يا قبل از آن عارض شده باشد.


]

كامل شدن دور چهارم; مثلا در دور ششم شك كند، بايد

طواف را رها كند و وضو بگيرد و طواف را از همانجا ادامه دهد و به پايان ببرد.(1) و اگر قبل از تمام شدن دور چهارم شك كند،(2) بنابراحتياط واجب پس از وضو، آن طواف را تكميل كند(3) و دوباره انجام دهد.

* در بين طواف، شك كند كه غسل كرده يا نه; مثلا قبلا

[1ـ آية الله مكارم: و سپس اعاده كند.

2ـ آية الله مكارم: طواف او باطل است.

3ـ آية الله سيستانى: اتمام لازم نيست، بلكه اعاده كند.







]

حائض بوده و از خون پاك شده است و نمى داند غسل كرده است يا نه ر بايد فوراً از مسجد خارج شود،(1) پس اگر دور چهارم طواف را تمام كرده بود، پس از غسل، بقيه آن را بجاآورد(2) و صحيح است، هر چند احتياط مستحب است، طواف راازسربگيرد واگر قبل از تمام شدن دور چهارم، شك كرده است بعدازغسل، طواف رااز سربگيرد. (م555 تا 558)

66 در تمام مواردى كه گفته شد، بنا بر طهارت بگذارد، يا طواف صحيح است، بهتر است تجديد وضو كند و رجاءاً غسل بجا آورد، چون ممكن است، بعداً معلوم شود وضو يا غسل نداشته و اشكال پيدا شود. (م559)

وظيفه حائض نسبت به طواف

67 يكى از خونهايى كه زن از خود مى بيند، خون قاعدگى (حيض) است و زن را در مدّتى كه خون مى بيند
[1ـ آيات عظام صافى، خامنه اى، تبريزى، بهجت: در هر صورت بايد پس از غسل، طواف را از سر بگيرد.

آية الله سيستانى: براى خارج شدن از مسجد، اگر تيمم كردن كمتر از بيرون رفتن وقت مى گيرد بايد فوراً تيمم كند و بيرون رود و چنانچه تيمم كردن بيشتر از بيرون رفتن وقت مى گيرد، بايد فوراً بيرون رود و بقيه كارها را مطابق متن انجام دهد.

2ـ آية الله فاضل: و به احتياط واجب طواف را اعاده كند.
]


«حائض» مى گويند. (توضيح المسائل، ص55)

احكام حيض، به طور مفصّل در رساله هاى توضيح المسائل آمده است ولى از آنجا كه ممكن است، بانوان در ايامى كه در مكّه هستند دسترسى به توضيح المسائل نداشته باشند، به طور مختصر به نشانه ها و برخى از احكام آن اشاره مى كنيم و سپس به بيان وظيفه بانوان حائض نسبت به طواف و نماز مى پردازيم.

68 نشانه هاى خون حيض بدين شرح است:

* قبل از بلوغ ديده نمى شود و اگر دخترى قبل از بلوغ خونى ببيند حكم حيض ندارد.(1)

* زنهاى سيّده پس از 60 سالگى و زنهاى غير سيّده پس از 50 سالگى، خون حيض نمى بينند و چنانچه پس از آن سنين خونى ببينند حكم حيض ندارد.(2)

[1 ممكن است دخترى بالغ باشد ولى خونريزى قاعدگى نداشته باشد چون وراثت و تغذيه و آب و هوا نيز در اين مسأله تأثير دارد.

2ـ آية الله تبريزى: واجب است بر زنهاى غير سيده و زنهاى سيّده بعد از تمام شدن 50 سال تا تمام شدن 60 سال چنانچه با نشانه هاى حيض يا در روزهاى عادت خون ببيند احتياط كنند.

آية الله سيستانى: خونى كه زنها پس از تمام شدن 60 سال مى بينند حكم حيض را ندارد و احتياط مستحب آن است كه زنهايى كه قرشيه سيّده نيستند بعد از تمام شدن 50 سال تا تمام شدن 60 سال چنانچه خون را طورى ببينند كه اگر پيش از 50 سال مى ديدند قطعاً حكم حيض را داشت ميان كارهاى مستحاضه و تروك حائض جمع نمايند.


]

* دوره قاعدگى كمتر از سه روز نيست، پس اگر جريان خون قبل از سه روز قطع شود حكم حيض ندارد.

* دوره قاعدگى بيش از ده روز طول نمى كشد و چنانچه خونريزى بيش از ده روز طول بكشد، پس از ده روز حكم حيض ندارد.

* خونريزى در سه روز اوّل به طور مستمر مى باشد(1) ـ هر چند در داخل، خون باشد و بيرون نيايد ـ پس اگر مثلا

دو روز خون ببيند سپس به طور كامل قطع شود و

يك روز ديگر دوباره خون ببيند،(2) از آغاز حيض

نبوده است.

* * فاصله دو حيض حداقل ده روز مى باشد، پس اگر بعد از تمام شدن دوره قاعدگى قبل از آن كه ده روز فاصله شود خون ببيند، خون دوّم حكم حيض را ندارد.(3)

[1ـ آية الله بهجت: قيد «هر چند در داخل خون باشد و بيرون نيايد» را ندارد.

2ـ آية الله صافى: بنابر احتياط لازم در روزهايى كه خون مى بيند بايد جمع كند ميان كارهاى مستحاضه و تروك حائض و در روزهايى كه خون نمى بيند، هم كارهايى كه بر حائض حرام است ترك كند و هم عبادتهاى خود را بجا آورد.

3 مگر آنكه ابتدا سه روز يا بيشتر خون ببيند و پاك شود و دوباره چند روزى خون ببيند و مجموع خونريزى اوّل و دوّم و پاكى در وسط بيش از ده روز نباشد.


]

* خون حيض معمولا غليظ و گرم و پر رنگ(1) است و با فشار و كمى سوزش مى آيد.

(العروة الوثقى، ج1، ص315 و 316; توضيح المسائل، م434 تا 441)