سرآغاز پيدايش زمزم - زمزم (2) نسخه متنی

سرآغاز پيدايش زمزم

هرچند از تواتر روايات كعبه و زمزم، مي توان به يقين رسيد كه چشمه زمزم از دوران حضرت ابراهيم و اسماعيل(عليهما السلام)پديدار گشته و اين مطلب، صرف نظر از جزئيات آن، مورد تاييد همه مورّخان و راويان است، ليكن با اين حال به عنوان يك ديدگاه، مي توان ازگفتار كساني ياد كرد كه پيشينه زمزم را به عهد آدم رسانده اند و پيدايش آن را با نهاده شدن سنگ نخستين كعبه به وسيله وي، همزمان دانسته و در پاره اي اشعار از آن سخن گفته اند.

«خويلد بن اسد بن عبدالعزّي» (پدر حضرت خديجه(عليها السلام)) خطاب به عبدالمطّلب مي گويد:

«مي گويم، و گفته من براي تو ناروا و نابسزا نيست، درياب سخن مرا اي فرزند سلمي (عبدالمطّلب). تويي حفركننده زمزم.

چاه ابراهيم در روزگار پسر هاجر، و اثر ضربت جبرئيل در عهد آدم(عليه السلام).»

گفتني است كه به جز شعرخويلد، روايت يا شعر يا نوشته تاريخي ديگري در اين باره به نظر نرسيد و چنانكه اشاره شد، بيشتر و بلكه تمام مورّخان و اهل حديث، پيدايش زمزم را به عهد ابراهيم(عليه السلام) مربوط دانسته و اسناد روايي، در اين خصوص، وحدتِ نظر دارند، هرچند در جزئيات آن اختلاف هاي جزئي مشاهده مي شود; مثلاً برخي جوشش آب از زمزم را به سودن پاشنه پاي اسماعيل بر زمين نسبت داده اند و گروهي گفته اند كه ساييدن پاي جبرئيل يا دست و يا شهپر او كه در صورت انساني ظاهر شده است، باعث به وجود آمدن آب شده است.

نظريه سوّمي نيز هست كه معتقد است اسماعيل آن را با كلنگ حفر كرد² يا ابراهيم آن را حفاري نمود³ كه اين دو گفته اخير و مفاد آن، با سودن پاي اسماعيل يا جبرائيل و جوشيدن آب زمزم منافاتي ندارد. چه، طبيعي است كه اگر بخواهند چشمه اي را به صورت چاه درآورند بايد آن را حفر كنند تا به سرچشمه اصلي برسند و آب بيشتري فراهم آيد و ماندگار شود. بنابراين، جاي ترديدي نيست كه سرآغاز پيدايش چشمه يك اتفاق غيرعادي و تحت امر الهي بوده و به صورت چاه درآمدنش به دست بشر و با حفاري او انجام شده است.