هـنر تسلط بر ذهن انسان ، از دوران پيش از نظريه پردازى هاى افلاطون و ارسطو در مورد علم مـعـانـى و بـيـان و تـاءثـيـرگـذارى بـه وسـيـله خـطـابـه ، تـوجـه فـلاسـفـه را بـه خـود مشغول داشته است .در اين بررسى لازم است به سؤ الات زير پاسخ داده شود:1 ـ ترغيب يعنى چه ؟ 2 ـ عوامل موفقيت آميز در ترغيب كدام ها هستند؟ 3 ـ مقاومت ها در برابر ترغيب چه عواملى مى توانند باشند؟ ترغيب از ماده (ر غ ب ) به معناى وسعت است در صورتى كه گفته شود (رغب الشى ء) يعنى اتـسـع ، در زبـان عـرب اگـر رغـب بـا (فـى ) و (الى ) مـتعدى شود به معناى دوست داشتن ، مايل بودن و حريص بودن است ؛ مثل آيه :(اِنّ ا اِلَى اللّ هِ ر اغِبُونَ)(257) و (فَاِذ ا فَرَغْتَ فَانْصَبْ وَ اِلى رَبِّكَ فَارْغَبْ)(258) امـا در صـورتـى كـه بـا (عن ) متعدى شود به معناى اعراض و كناره گيرى و بى اعتنايى مى باشد؛ مثل آيه :(وَ مَنْ يَرْغَبُ عَنْ مِلَّةِ اِبْر اهي مَ اِلاّ مَنْ سَفِهَ نَفْسَهُ)(259) تـرغـيـب در اصـطـلاح بـه مـعـنـاى تـحـريـض و بـرانـگـيـخـتـن و ايـجـاد تمايل و جلب نظر آمده است .
1 - 4 ـ عوامل مؤ ثر در ترغيب موفقيت آميز(260)
نظرات مطرح شده درباره ترغيب موفقيت آميز، عواملى را ارائه مى دهد كه مقاومت هاى روانى مخاطب را به هنگام قرار گرفتن در معرض ارتباطات ترغيبى كاهش مى دهد؛ براى ايجاد ترغيب توجه مـخـاطـب را مـى طـلبـد و در صـورتـى كه پيام دريافتى آشكارا با نگرش ها و ارزش هاى مخاطب فـاصـله داشـته باشد و يا هنجارهاى يك گروه مرجع را نقض كند، توجه گروه هدف و مخاطب را جـلب نـخـواهد كرد. اگر ارتباطات ترغيبى بتواند توجه كافى گروه مخاطب يا گروه هدف را بـراى دريـافـت پـيـام جـلب نـمايد، آن گاه موفقيت آن به درك معانى مورد نظر پيام و پذيرش مخاطب به اساس استدلال ها يا جاذبه هاى انگيزشى كه در پيام وجود دارد بستگى خواهد داشت .عـوامـل اصلى را سئوالات زير مشخص مى سازد(261) چه كسى ، چه چيزى را، براى چه كسى و با چه تاءثيرى بيان مى كند؟ آقـايـان جـيـنـس (Jeins) و هـاولنـد در نـمـودارى عـوامل (شخصيت پيام دهنده )، (محتواى پيام )، (روش ارائه آن ) و ديگر عوامل قاطع محيطى و... را كه در فرايند ترغيب موفقيت آميز مؤ ثرند بيان كرده اند كه ما در زير به آنها مى پردازيم :