ميزان اهتمام به رعايت حريم حرم الهي - جام معرفت نسخه متنی

ميزان اهتمام به رعايت حريم حرم الهي

اهتمام به رعايت اين حريم بدان حدّ است كه سماعة بن مهران مي‏گويد: شخصي به من بدهكار بود، مدت مديدي از من غايب شد تا اينكه او را در مسجدالحرام در حال طواف ديدم، در اين حال از امام صادق (عليه السلام) پرسيدم: آيا اكنون تقاضاي مالم را بكنم؟ آن حضرت فرمودند: نه، حتي به او سلام نيز نكن (مبادا شرمنده شود!) و او را نترسان تا آنگاه كه از حرم خارج گردد: «لا، لا تسلّم عليه ولا تروّعْه حتي يَخْرج من الحرم»[1].

در اينجا بحث درباره حرام بودنِ مطالبه دَيْن از بدهكارِ پناهنده به حرم نيست؛ زيرا در حديث مزبور قيد «التجاء به حرم» اخذ نشده است، بلكه اطلاق آن شامل غير حال پناهندگي هم مي‏شود و اگر تقييدي باشد بايد آن را از دليل ديگر استظهار كرد.

پس آزاردادن كسي كه وارد حرم شده، حرام است مگر آن كه در خارج، جنايتي كرده، بعد به حرم پناهنده شده باشد، كه در اين صورت، خريد و فروش با او، پناه دادن به او، اجاره يا عاريه دادن خانه به او، غذا دادن يا فروش غذا به او ممنوع است. جواز اين‏گونه آزارها نسبت به او براي اجبار وي بر خارج شدن از حرم است تا حدود الهي درباره وي اجرا شود.

امّا اگر كسي در حرم مرتكب جرمي شد همانجا حدّ بر او جاري مي‏شود؛ زيرا حرمت حرم را رعايت نكرده است؛ يعني همان طور كه اگر كسي مرتكب قتل عمدي شد بايد قصاص شود درباره عدم رعايت حرمت حرم نيز بايد قصاص شود: (والحُرُمات قصاص)[2]. معاوية بن عمار مي‏گويد: از امام صادق (عليه السلام) درباره فردي كه در خارج حرم مرتكب قتلي شده و سپس وارد حرم شده است، پرسيدم. آن حضرت فرمود: او را در حرم اعدام نمي‏كنند بلكه آب و غذا، نه به صورت رايگان و نه به گونه‏اي ديگر، در اختيار او نمي‏گذارند و نيز در حرم او را نمي‏آزارند تا از حرم خارج شده حدّ را بر او جاري سازند: «لا يُقْتل ولا يطْعم ولا يُسقي ولا يباع ولا يؤذي حتي يخرج من الحرم فيُقام عليه الحدّ».

معاوية بن عمّار مي‏گويد: سپس پرسيدم: اگر كسي در حرم مرتكب قتل يا سرقت شد حكمش چيست؟ امام صادق (عليه السلام) فرمودند: حدّ شرعي (اعدام و هر حكم ديگري) بر او جاري مي‏شود، ولي كسي كه در حرم مرتكب قتل و مانند آن شد گذشته از اجراي حدّ شرعي در حرم، تحقير هم مي‏شود؛ زيرا عمل او بيانگر اين است كه رأيش اين بوده كه حرم حرمتي ندارد! او در حرم ظلم كرده، و در حرم نمي‏توان به كسي تعدّي كرد جز بر ظالم؛ او هم ظالم است: «يقام عليه الحدّ في الحرم صاغراً لأنه لم ير للحرم حُرْمةً وقد قال الله عزّ وجلّ: (فمن اعتدي عليكم فاعتدوا عليه بمثل ما اعتدي عليكم)[3]». فقال: «هذا هو في الحرم وقال: (لا عدوان إلا علي الظالمين)»[4].

مأخذ: صهباي حج، ص 164.

[1] ـ وسائل الشيعه، ج 9، ص 365.

[2] ـ سوره بقره، آيه 194.

[3] ـ همان.

[4] ـ وسائل الشيعه، ج 9، ص 337 ـ 336 «سوره بقره، آيه 193».