تكامل اختياري در نظام تشريع - جام معرفت نسخه متنی

تكامل اختياري در نظام تشريع

در نظام تشريع كه اساس هر گونه آزمون و تكامل اختياري است هيچ گونه جبر يا تفويضي راه ندارد و موجود متفكر مختار كه در قلمرو قانون قرار مي گيرد در انتخاب راه خويش آزاد و در ادامه آن مختار و در قبول و نكول آن رها و در هماهنگي درون و بيرون يا ناهماهنگي آن به نام ايمان يا نفاق مخيّر است؛ زيرا بدون آزادي نه آزمون ميسّر است و نه تكامل ممكن خواهد بود. محدوده نظام تشريع از قلمرو تكوين كمتر است؛ چون تشريع در غير موجودِ آگاهِ آزاد راه ندارد، ليكن منطقه پيروي يا تمرّد در قارّه تشريع بيشتر است. از اين رو برخي از قوانين تشريعي به دست نسيان سپرده شده و عدّه اي به بوته عصيان فرو مي رود و بعضي به لوث نفاق و گروهي به شائبه ريا آلوده مي گردد و سر انجام برخي سهم خلوص يافته و به طور ناب و پيراسته محقّق مي شود. بر اين اساس، در فرهنگ قرآن كريم اسلام و كفر، ايمان و نفاق، اطاعت و عصيان و نيز صواب و خطا و خلاصه حق و باطل، مخصوص نظام تشريع بوده، در حيطه تكوين جز اسلام و اطاعت و صواب و خلاصه حق چيز ديگري يافت نمي شود؛ زيرا زمام هر موجودي در نظام تكويني به دست خداي سبحان بوده، كار خداوند نيز بر صراط مستقيم است1[1] و اگر ضلالت و بطلان و مانند آن درباره برخي از موجودهاي عالم طبيعت مطرح مي شود يا ناظر به نظام تشريع است و يا امري است نسبي، نه نفسي؛ زيرا موجود عيني، متن حق و صواب است و نسبت به مبدأ فاعلي خود مطيع محض.

مأخذ: صهباي حج، ص 306.

[1] . سوره هود، آيه 56.