3. تواتر حديث - روش حدیثی علامه شرف الدین در المراجعات نسخه متنی

اين حديث تا آنجا که نگارنده اين سطور تتبع کرده است, چهار بار در صحيح بخاري, سه بار در صحيح مسلم, يک بار در المسند المستخرج علي صحيح الامام مسلم يک بار در سنن بيهقي, يک بار در مستدرک حاکم, يک بار در مسند ابي عوانه آمده است که متأسفانه در همه آنها جمله «انّ عائشة لا تطيب...» ديده نمي شود. (12)

اما در مصنف عبدالرزاق, طبقات ابن سعد و مسند ابن حنبل آمده است, که گوياي درستي ديد مرحوم شرف الدين بوده, البته روشن است که اين مسئله به شخص بخاري منحصر نبوده است, «نووي» به طريقي در پي توجيه کار عايشه بر آمده است ونهايتاً جمله «الله اعلم» او پرده از نارسايي توجيهش بر مي دارد. (13)

3. تواتر حديث

از خصوصيات بارز المراجعات, تکيه مرحوم شرف الدين بر متواتر بودن احاديثي است که به آن استناد مي کند, تواتر از ديد ايشان همان خبر گروهي است که معمولاً هم داستاني آنها بر کذب محال باشد (ص 268, ش 56).

با ملاحظه اينکه خبر متواتر افاده علم قطعي و يقيني مي کند (14) مي توان به حکمت ايشان در اين نمونه احتجاج پي برد, اينک نظري به اين نمونه از روايات در المراجعات خواهيم داشت.

3 ـ 1ـ حديث غدير

تواتر حديث غدير بنا به قوانين طبيعي

بنا به اقتضاي قوانيني که خداوند در طبيعت جاري ساخته حديث غدير متواتر است چرا که در آن روز ده ها هزار نفر شاهد و شنونده جريان غدير و سخنان پيامبر (ص) بودند و معمولاً سخنان آن حضرت توسط اين جمعيت انبوه که از يک صد هزار نفر مي گذشته است به ديگران انتقال مي يابد, هر چند موانعي نيز وجود داشته باشد.

(ص 267, مراجعه 56).

و نيز مي نويسد:

بنا بر قوانين طبيعي شکي در تواترش از طريق اهل سنت وجود ندارد.

(ص 272, ش 56).