جلوه های بلاغت در نهج البلاغه نسخه متنی

تكرير

"تكرير"، عبارت است از مكرر آوردن يك لفظ يا بيشتر، با همان لفظ و همان معنى براى القاى نكته اى. اين نكته ها فراوان است از قبيل: توكيد، زياده الاستبعاد، تحذير، تهويل و انذار، زيادت توجع و تحسر، تعظيم، انكار و توبيخ، اهتمام به شان مكرر و اظهار كمال آن، زيادت مدح، تلذذ و تذكر آنچه به جهت طولانى بودن كلام با فاصله ى طولانى واقع شده است. [ منهاج البراعه ج 1 ص 155. ]

توكيد براى ترغيب و تحضيض:

العمل العمل، ثم النهايه النهايه، و الاستقامه الاستقامه، ثم الصبر الصبر و الورع الورع!. [ نهج البلاغه، خطبه 175. ]

به كار برخيزيد! به كار برخيزيد! پس به پايان رسانيد! به پايان رسانيد! و پايدار مانيد! پايدار مانيد!
پس شكيبايى! شكيبايى! پس پارسايى! پارسايى!

الجهاد الجهاد! عباد الله! الا و انى معسكر فى يومى هذا. [ نهج البلاغه، خطبه 181. ]

جهاد! جهاد! بندگان خدا! من همين امروز لشكر آماده مى كنم.

توكيد براى مراقبت:

فالله الله معشر العباد! و انتم سالمون فى الصحه قبل السقم و فى الفسحه قبل الضيق فاسعوا فى فكاك رقابكم من قبل ان تغلق رهائنها. [ نهج البلاغه، خطبه 182. ]

پس خدا را، خدا را، اى گروه بندگان! حال كه سالم و تندرستيد، نه بيمار و در گشايش هستيد، نه به تنگى دچار، در گشودن گردنهاى خود بكوشيد پيش از آنكه آنچه در گرو است، بگيرند و از شما توبه نپذيرند.

زيادت استبعاد با تنبيه و ايقاظ:

هيهات هيهات! قد فات مافات و ذهب ما ذهب. [ نهج البلاغه، خطبه ى 233. ]

و چه دور است دور! آنچه در گذشت و آنچه رفت، سپرى گرديد.

الا فالحذر الحذر من طاعه ساداتكم و كبرائكم الذين تكبروا عن حسبهم و ترفعوا فوق نسبهم. [ نهج البلاغه، خطبه 234. ]

هان بترسيد! بترسيد! از پيروى مهتران و بزرگانتان كه به گوهر خود نازيدند و نژاد خويش را برتر ديدند.