ماجراى گذشته ى تاريخ بشريت، درس بزرگ انسانها در نسل ماست اميرالمؤمنين عليه السلام در نهج البلاغه، از درسهاى تاريخ رهنمودهايى ارايه مىدهند و مىفرمايند: و ان عندكم الامثال.اى بندگان خدا نمونه هاى زنده يى از عذاب خدا و قدرت نهايى او و از ضربتهاى كوبنده اش و داستانهاى عبرت آموزى از حوادث و وقايع روزگار، پيش روى شماست. (114)حقيقت ديگرى كه وجود دارد و امروز ما را بيشتر از گذشته به نهج البلاغه مشتاق و محتاج مىكند، اين است كه در طول تاريخ اسلام متأسفانه با انحرافى كه از كج فهمى و جهالت از يك سو و غرض ورزى و دشمنى از سوى ديگر حاصل شده است، در آنچه كه از معارف اسلامى در اختيار ماست سردرگميهايى داشته ايم.در طول تاريخ گذشته ى اسلام، نادانى و جهالتهايى وجود داشته، تنگ نظريها و خود خواهيهايى وجود داشته كه موجب شده حقايق اسلامى و معارف اسلامى آنچنان كه هستند و بايد شناخته شوند، شناخته نشوند، و به علاوه غرض ورزيها و خيانتها و تعمد بر انحراف از اسلام را هم، از اولين قرنهاى پيدايش اسلام از قدرتمندان و كسانى كه خلوص و صفاى اسلام به زبان آنها بوده است، مشاهده مىكنيم. ما در طول تاريخ همواره احتياج داشته ايم به سرچشمه هاى خالص و زلال انديشه ى اسلامى و نظامى فكرى كه بتوان به آن متكى شد،... نهج البلاغه اين راه نزديك را پيش پاى ما مىگذارد، نهج البلاغه ما را از اين فاصله طولانى با صدر اسلام، به نزديكترين پايگاهها و امنترين ديدگاهها نسبت به معارف اسلامى مىرساند.(115)