يكى از كارهايى كه از مدتها پيش همواره ضرورتش را احساس مىكردم، پيوستن بخشهاى متفرق يك خطبه است كه احيانا آنها را سيد رضى (رحمه الله عليه) ازهم جدا كرده است. ملاحظه كرده ايد در جاهايى بعد از آن كه يك خطبه شروع مىشود،گفته مىشود و منها (اين از جمله بخشهاى همان خطبه است). يقينا بين اينها يك چيزى افتاده است و الا تعبير و منها لازم نبود. در جاهاى ديگر معلوم مىشود اين پايان خطبه نيست و مطلب نيمه كاره است. شايد بعضى از بخشها را در خود نهج البلاغه بتوان پيدا كرد و يقينا بسيارى از آنها را در كتب متفرق حديث مىتوان جستجو وپيدا كرد.به هر حال گاهى انسان دو بخش از يك خطبه را مىبيند كه فوق العاده مهم است. اما ميانشان فاصله افتاده است. بايد صاحب همتانى بنشينند و اين جا به جا شدگيها را پيگيرى و بازيابى كنند تا سرانجام به قدر مقدور و ممكن، بخشهاى پراكنده ى يك خطبه، از نو به هم اتصال پيدا كند. (127)بسيارى از خطبه هاى نهج البلاغه متأسفانه ناقص است يعنى يا از آغاز خطبه و يا از پايان خطبه يك بخش افتاده است؛ حتى گاهى سيد رضى وسط يك خطبه در نهج البلاغه را انداخته و حذف كرده است. خطبه را نقل مىكند بعد به يك جايى مىرسد و قطع مىكند، سپس زيرش مىنويسد ومنها يعنى از همان خطبه است و بعد يك تكه ى ديگر را نقل مىكند؛ مثل كارى كه امروز گاهى خبرنگارها و روزنامه نگارها مىكنند و مثلا مىنويسند: وى در بخشى ديگر از سخنان خود چنين گفت. اين عمل را منها مىگويند.آن قسمتى كه وسط اين دو بخش از سخنان على (ع) وجود داشته، چيست ما نمى دانيم و اين مشكلى در كار ما ايجاد مىكند. چرا سيد رضى اين كار را كرده است به خاطر اين كه نهج البلاغه - همچنان كه از نامش پيداست - شيوه و راه بلاغت و فصاحت است و صرفا به لحاظ هنرى جمع آورى شده است. (128)مجموعه ى كارهاى عملى و ضرورى را كه بايد در زمينه ى نهج البلاغه انجام داد، فهرست بندى كنيد تا مشخص شود چه كارهايى شايسته است انجام بگيرد. البته ترديدى نيست كه اين كار، عشقها و ايمانها، نبوغها و ابتكارها و رشته هاى جديدى را به وجود خواهد آورد. (129)
لطفا منتظر باشید ...
