نهج البلاغه از دیدگاه مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی خامنه ای نسخه متنی

سئوال: شما گفتيد كه نهج البلاغه بيشتر به خاطر جنبه ى هنرى آن جمع آورى شد، آيا اين امكان وجود ندارد كه جمع آورنده ى آن به خاطر زيباتر كردن خطبه ها در آن دست برده باشد؟

جواب: خير به هيچ وجه، زيرا جمع كننده ى آن خودش را در مقابل اين كلمات و زيبايى و هنر جملات حقير مىدانست. اين مثل آن مىماند كه شما بگوييد مثلا فلان كسى كه ديوان حافظ را جمع كرده است - مثل دكتر غنى، علامه ى قزوينى و عبدالرحيم خلخالى - از كجا معلوم كه در شعر حافظ دست نبرده باشد براى اين كه زيباترش كند؟ شعر حافظ از سطح اندازه ى معمولى كه غنى و خلخالى مىتوانند بگويند و بشنوند بالاتر است. زيبايى آن به حدى است كه يك انسان شاعر هنرمندى مثل سيد رضى وقتى به اين جرثومه ى هنر - نهج البلاغه - نگاه مىكند، احساس حقارت مىكند. اولا اگر او بتواند از كلمات على عليه السلام چيزى را اقتباس مىكند و در كلام خودش مىگنجاند كه كلام خودش زيبا شود، نه اين كه از خودش به كلام على عليه السلام چيزى بيفزايد. ثانيا سيد رضى مردى كاملا امين است و امكان ندارد كه ما چنين فرضى را در مورد او بكنيم (15)

البته قبل از آن كه سيد رضى به اين كار دست بزنند، خطبه ها و كلمات و نوشته هاى آن حضرت در كتابهاى حديث و تاريخ به صورت پراكنده يافت مىشد، ولى به صورت تدوين شده و جمع آورى شده نبودند و كسانى هم قبل از سيد رضى اين كار را به يك نحوى شروع كردند (16)، منتها نه به صورتى كه سيد رضى انجام داد بنابراين ما مرهون زحمت و ابتكار اين عالم بزرگوار هستيم كه نهج البلاغه را براى ما باقى گذاشت. (17)

حضرت عبدالعظيم حسنى (18) رضوان الله عليه از جنبه ى علمى، يك محدث و مؤلف بزرگ است. تا آن جا كه براى ما روشن و محرز است، ايشان اول كسى است كه خطبه هاى اميرالمؤمنين عليه السلام را گردآورى كرده است كه مربوط به 150 سال قبل از تأليف نهج البلاغه توسط سيد رضى مىباشد (19)