لطفا منتظر باشید ...
كسب راهنمائى مشاوره كند. بسيارى از دستگاهيان اين كم شدن گفتگو بين
شاه و حاميان نسبتاہ نزديكش را متذكر شده اند. در حالى كه حكومت او به
مقدار زيادى شخصى است و تمام تصميمات در هر درجه از اهميت به وسيله
او بايد گرفته شود. درك جهتى كه او در پيش گرفته براى پيروانش و همچنين
مخالفانش اهميت پيدا مى كند.
6 با اين حال هنوز آزاديخواهى دقيقاہ چيزى است كه شاه شخصاہ با آن كمتر
آشنائى دارد. ترديدهاى او در استفاده از تاكتيكها براى پيروان او به عنوان عدم
اعتماد به نفس معنا شده اند. تمايل قابل ستايش او در جهت آزمايش در يك
تلاش براى مشاركت عمومى بيشتر ممكن است به عنوان قادر نبودن او در
تصميم گيرى تلقى مى شود. نتيجه گيرى طبيعى كه بسيارى مى كنند اين است كه
او قدرتش را از دست مى دهد. ما مطمئن نيستيم كه شاه به اندازه كافى
اطلاعات براى تشخيص اين تصورى كه خودش حداقل در بعضى بخشها
طرح مى ريزد، داشته باشد. بنابراين فاصله بين شاه و پيروانش با تلاش او در
اتخاذ يك سياست بادوام كه مثل گذشته مستحكم و باثبات باشد، بيشتر
مى شود. نكته طنزآميز اينجا است كه سابقه معروف خود شاه در داشتن
مداومت غيرعادى بر اكثر مسائل " كه بعضى آن را سماجت مى خوانند " در اين
رابطه عليه او كار مى كند.
7 ضمناہ در اينكه او بتواند تمام وسايل قدرت را در كنترل داشته باشد، ما
زياد ترديد نداريم. بدين ترتيب واقعيت با تصور او تفاوت دارد. شاه آمادگى
بيشترى از خيلى از پيروان تندرواش براى تغيير تاكتيك دارد. چيزى كه به
نظر بعضى از آنها عدم اعتماد به نفس و ضعف مى باشد، احتمالاہ به نظر شاه به
عنوان حل يك مسئله مشكل مى آيد.
سوليوان
72 شماره سند
سفارت آمريكا تهران از:
وزارت امور خارجه واشنگتن به:
28 مى 7 1978 خرداد 7531 تاريخ:
ايران: چرا سكوت ناگهانى؟
سند شماره 72تاريخ: 28 مى 7 1978 خرداد 7531
طبقه بندى: محرمانه
از: سفارت آمريكا تهران
به: وزارت امور خارجه واشنگتن
موضوع: ايران: چرا سكوت ناگهانى؟
گزارشگر: لامبراكيس
1 على رغم وقايع گاه و بى گاه اينجا و آنجا يك آرامش نسبى جايگزين
آشفتگى هاى اخير در جبهه مخالفين داخل ايران شده است. در حالى كه در
طول چند ماه گذشته تقريياہ روزانه يك واقعه يا بيشتر اتفاق مى افتاد، شماره
وقايع اخيراہ به 3 يا 4 در هفته كاهش يافته است به منظور تشريح علت اين
موضوع ما طرق زيرين را پيشنهاد مى كنيم.
2 اعلام سخت گيرى در مورد تظاهرات خيابانى و خرابكارى به وسيله
دولت و اجراى آن بوسيه سرويسهاى امنيتى از 11 مى احتمالاہ يك دليل آن
بوده است دستگيرى چند صد نفر تظاهركننده، تنها در تهران " فقط تعدادى تا
حالا آزاد شده اند " احتمالاہ تعداد واحدهاى قابل اعتماد و فعال را براى
آنهائى كه در خيابانها دردسر ايجاد مى كنند كاهش داده احتمالاہ اين موضوع
تظاهرات كنندگان معمولى را كه ترجيح مى دهند بزنند و فرار كنند بدون اينكه
دستگير شوند، ترسانده است در حالى كه رهبرى " طرفدار خمينى يا جز اين "
را مجبور مى كند كه در مورد سهميه بندى واحدهايش در درازمدت فكر كند.
3 دليل دوم احتمالاہ اين است كه يادبودهاى 40 روزه در پايان دوره هاى
عزادارى براى تظاهركنندگان كه در برخورد با نيروهاى
امنيتى كشته شده اند موقعيتهاى عالى براى تظاهرات در يك زمينه مطلوبتر از
ديگر اوقات به وجود مى آورد حضور در مساجد در چنين مواقعى به
تظاهركنندگان بعد از يك بهانه منظور مشروع بى آلايش مى دهد كه جمع شوند و
ادعاهاى بيگناهيشان را در صورتى كه متعاقباہ در مقابل يك دادگاه غيرنظامى
قرار گرفته اند موجه جلوه دهند به همين دليل چنين مواقعى كمك مى كنند كه
اشخاص مذهبى كم علاقه تر بيشترى را به حمايت رهبران بسيج كنند و اندازه
تظاهرات را بزرگتر كند و به نيروهاى امنيتى كه در تلاش برقرارى نظم و قانون
هستند چهره ستمگرانه ترى ببخشد.
4 شايد مهمترين علت تحريك اكثريت رهبران مذهبى در كشور باشد. اين
محافظه كارها اين جريان را سودمند و يا لازم يافتند كه به افراطيهاى از طرف
آيت الله خمينى از تبعيدگاهش در عراق اداره مى شوند ولى انگيزه آنها با
انگيزه او تفاوت دارد بپيوندند برعكس خمينى كه هدفش را سرنگونى شاه
است پنهان نمى كند و سلطنت را شديداہ محكوم مى كند اين رهبران هدفهائى
محدودترى در سر دارند عمدتاہ آنها مى خواهند كه توجهات را به
شكايتهايشان جلب كنند تا زمانى كه دولت توجه كمى به آنها مبذول مى داشت
آنها دليلى براى خوددارى از حمايت از خمينى نداشتند حالا نشانهائى
وجود دارد كه دولت شروع به گوش دادن كرده است مصاحبه شاه در 13 مى با
خبرنگاران ايرانى به نظر بعضى از اين رهبران به طور معقولى صلح جويانه
آمد و هر چند كه عكس العمل افراد نزديك به شاه باشد يا مخالفين در جبهه
ملى ما مى دانيم كه تلاش پشت پرده در جريان است كه با مذهبيون
محافظه كار باب مذاكره و گفتگو باز شود و آنها را از خمينى اگر ممكن باشد جدا
كنند در حالى كه خيلى از اينها رهبران مذهبى سلطنت را به عنوان يك نهاد
لازم كه اسلام را در مقابل رقابت كمونيستى محفوظ مى دارد مى بينند و هيچ
راه حلى بجز شاه به نظر كسى نمى رسد.
آنها احتمالاہ آماده اند تا يك رفتار معقولانه و جوابگو در مقابل دولت برقرار
كنند بدون اينكه تغيير اساسى در نهادها صورت گيرد. بنابراين آنها براى درك
بيشتر قوانين و مقررات و يك شناخت عمومى بيشتر از اهميت ادامه مذهب
در زندگى ايرانى اميدوارند.
5 البته تاكنون پيشرفت زيادى در زمينه گفتگو صورت نگرفته و فقط
تعداد معدودى از رهبران از آن آگاه هستند. احتمالاہ در هفته هاى آينده
دردسرهائى از طرف مذهبيون وجود خواهد داشت ولى بزرگ و اهميت آنها
ممكن است كاهش پيدا كند و بين وقايع دورهاى طولانى ترى وجود خواهد
داشت به ما گفته شده " براى مثال " كه احتمال آشوبهاى جزئى در اطراف 5
ژوئن وجود دارد موردى كه براى آن تظاهرات صورت مى گيرد نامعلوم است
ولى احتمالاہ به دورهاى عزادارى مربوط مى باشد همچنين به ما گفته شده كه
آشوبهاى جدى ترى را در حوالى 19 ژوئن انتظار داشته باشيد كه 40 روز پس
از كشتن بعضى از دستياران آيت الله شريعتمدارى در خانه او در قم به وسيله
پليس در 10 مى صورت مى گيرد.
6 مقصود ما در تهيه تحليلهاى بالا عمدتاہ براى موارد كاهش پيدا كرده
آشوب و دردسر در اين جا است بدون اينكه قصد اشاره به اينكه دولت شاه
ديگر در خطر نيست داشته باشيم. تلاشهاى اختصاصى از طرف رهبران
دولتى از قبيل وزير دربار هويدا هنوز مورد نياز است. قبل از اينكه روند 5 يا 6
ماه گذشته بتواند عوض شود ولى شروعى انجام شده است.
سوليوان
82 شماره سند
سفارت آمريكا تهران از:
وزارت امور خارجه واشنگتن بى. سى به:
اول ژوئن 11 1978 خرداد 7531 تاريخ:
ايران در سالهاى 19771978: صحنه داخلى
سند شماره 82تاريخ: اول ژوئن 11 1978 خرداد 7531
طبقه بندى: محرمانه
از: سفارت آمريكا تهران
به: وزارت امور خارجه واشنگتن بى. سى
رونوشت: براى: عمان، آنكارا، آتن...
موضوع: ايران در سالهاى 19771978: صحنه داخلى
خلاصه: سياست اعطاى آزاديها و ابهام از مشخصات وضع سياسى داخلى
ايران در 1977 78 بوده اند شاه با گشاده دستى در حقوق فردى و آزادى
بيان وجه خود را در معرض خطر قرار داده است او بدان حد در اين امر
احتمال ورزيد كه مخالفينش را به ميدان آورد اما در مورد نحوه رفتار خود با
آنها در آينده قدرى ابهام را موجب شده است.
عزم وى به ايجاد نهادهاى سياسى آزادتر به دلايل فراوانى قابل تقدير است اما
نو بودن جريان اين عمل ترديدهائى را در اذهان پيروانش برمى انگيزد و
سئوالاتى در اين مورد كه او تا كى خواهد توانست در اين جبهه پر از دردسر را
جزئى باز نگه دارد مطرح مى كند شاه مايل نيست كه زمام قدرت فعليش در
تعيين خط مشى را كاملا واگذار كند معهذا وى سعى دارد كه نظر اكثريت
خاموش را به مشاركت در حكومت جلب و آنها را به اين كار تشويق نمايد.
حزب رستاخيز دولت آموزگار تا به حال موفقيتشان خيلى محدود بوده و شاه
به انواع اقدامات قانونى و فوق قانونى پليسى تمسك جسته تا فعاليت
مخالفين را تحت كنترل نگه دارند در عين حال رهبرى مذهبى محافظه كار به
عنوان يك ناراضى كه طلسم خود را شكسته وارد عرصه سياست شده
