لطفا منتظر باشید ...
رهبر مذهبى ايران قلمداد مى شود. كسى كه اسلام اصلاح شده اواخر قرن 19
و اوايل قرن 20 را مطالعه كرده است.
خبرنگاران خارجى توسط افرادى كه در حسينيه ارشاد مقام والا وارد شده و
سابقه دارى دارند به آيت الله معرفى شده اند. حسينيه مركزى است مذهبى كه
با شريعتمدارى و ديگر آيت الله تماس دارد.
6 تحليل سفارت: از نقطه نظر سياسى جالب ترين قسمت مصاحبه
شريعتمدارى آن است كه او اشاره به پوشش و حجاب زنان مى كند. و نيز
عنوان مى كند كه اسلام مخالف اصلاحات عرضى نيست و اگر مخالفتى است
مربوط به روش اجراى آن است كه دولت اعضاع خواستى را براى انقلاب شاه
و مردم در نظر گرفته است. دو نفر از واسطه هاى محلى ما به امور و جريانات
مذهبى آشنا هستند اعتقاد دارند اگر شريعتمدارى بتواند اين موقعيت كه در
حال حاضر دارد به عنوان محور اصلى گردهمايى مخالفين مذهبى استفاده كند
مى تواند جهت حركت نهضت را به دست كسانى بده كه تا به حال از مخالفتهاى
سياسى دور بوده و به مذهب ارتجاعى هم علاقه ندارند و اعضا طبقه متوسط
ايران هستند.
7 در ماههاى آتى سفارت سعى خواهد داشت كه بر روى وظيفه ذاتاہ دشوار
يادگيرى بيشتر درباره اجزاع دينى جنبش مخالفين منجمله عقايدى كه در
حال حاضر هم مترقيون و هم مرتجعين آنها را باور دارند كار كنيم به هر حال
آنچه كه واقعه قم و عواقب آن انجام داده است اين بوده كه مخالفت دينى را به
جايگاه نمايان و برجسته ترين در بين كسانى كه تا اينجا از اعضاع آزاديهاى
اخير نفع برده اند ارتقاع داده است. پيروزيهاى آيت الله و ملاها در اين ايجاد
تجمعات در جواب به وقايع قم تحسين برانگيز است هر چند براى آنها
مشكل خواهد بود كه در غياب رويدادهاى تبلورساز " تحقق بخش " ديگر،
صرفا براى مقاصد سياسى، تظاهرات فورى برپا كنند. " تظاهرات قم به دنبال
درج مقاله اى
در روزنامه اطلاعات شروع شد كه در آن مقاله به رهبر دينى و تبعيدى
ايرانيان، خمينى، چند بار به طور پراكنده حملاتى شده بود " براى مثال در اين
مورد ترديد وجود دارد كه آيا در آينده نزديك بتوانند جهت حمايت از يك
قانون يا براى تظاهرات به نفت اصلاح قانون اساسى بسيج شنوند. به هر حال
تركيب و آميزش بالقوه سياست و مذهب چيزى است كه شاه و دولت ايران
را از خطر آميزش روحانيت در سياست آگاه كرده است.
8 به نظر مى رسد نخستين علائم حاكى از آن است كه دولت ايران قادر نبوده
است طبقه متوسط ايرانى را با اين شعار كه: تظاهرات مذهبى قم تلاش
نوميدانه مرتجعين بوده است، به طرف خود جلب كند و آنها را به نفع خود
بسيج نمايد. با اين وجود هستند كارگران روستائيان، كسبه، كارمندان دولت،
دانش آموزان و بعضى از روشنفكران كه بنا به حس وظيفه شناس به نفع دولت
ايران تظاهرات كنند ولى حتى اين امر هم باعث نشده كه طبقه متوسط ايرانى
به دولت نزديك شود. البته خطر بالقوه اين است كه امكان دارد دولت كنترل
خود را روى عوامل مذهبى خود از دست بدهد.
در ظرف 15 سال اخير سياستهاى ايران ذاتا به سوئى رهبرى شده اند كه
رهبران مذهبى كه خواستار تغييرات اساسى هستند كاملاہ از غيرمذهبيونى كه
طرفدار مدرنيزه شدن ايران هستند دور نگاه داشته شوند چرا كه نوع اين
برخورد مسلماہ خطرناك خواهد بود و به اين جهت بايد حتماہ از آن احتراز
شود.
9 بنابر آنچه گذشت آمريكا و ساير دول خارجى خود را مستقيماہ و يا
غيرمستقيم در حمله به دولت ايران دخالت نداده اند. رگ تمايل به تنفر از بيگانه
به طرز عميقى در مسلمين اصلاح طلب ديده مى شود. به هر حال مشكل
بتوان پيش بينى كرد كه وضع موجود تا چه حد قابل دوام است، مگر اينكه
زمانى برسد كه آيت الله مترقى قادر به اعمال
نفوذ باشند، و اين نفوذ را به طرز دقيق و اكيد روى مقلدين خود " از طريق
وضع مقررات سخت " پياده كنند و اين مسئله به خاطر تجارب گذشته محتمل
به نظر مى رسد. خصوصاہ اگر اين وسط ماركسيستهاى اسلامى آب را گل آلود
كنند.
سوليوان
8 شماره سند
سفارت آمريكا در تهران از:
وزارت كشور به:
1 فوريه 12 1978 بهمن 6531 تاريخ:
مخالفين ايرانى
سند شماره 8تاريخ: 1 فوريه 12 1978 بهمن 6531
طبقه بندى: سرى
از: سفارت آمريكا در تهران
به: وزارت كشور
موضوع: مخالفين ايرانى
خلاصه مطلب: اين تلگرام نمايانگر گروههاى مخالف و افرادى است كه در
خلال 8 ماه گذشته كه دولت ايران تسامح بيشترى در مقابل نظريات مخالف
نشان داده ظاهر شده اند. اين گروهها شامل افراد چپ و راست گروههاى است
كه با گروههاى تروريستى در تماسند. سخنگويان چيره دست آنها را،
احتمالاہ ليبرال ميانه روهاى مخالف تشكيل مى دهند كه بازگشت به
حكومت مشروطه منجمله انتخابات جديد و استقلال بيشتر براى قوه قضائيه
را خواستارند. در هفته هاى
اخير يك مخالف مذهبى بسيار محافظه كار علناہ اظهار وجود كرده است.
ادامه نارضايتى كه در رابطه با عقايد مذهبى است همچنان بزرگترين خطر
محدوديتها قائل شده ولى از توزيع نامه ها و اعلاميه ها براى گروهاى ناراضى
جلوگيرى به عمل نمى آورد از طرف ديگر از طريق تنها حزب سياسى
يك افراد را براى تظاهرات به طرفدارى از خود بسيج كرده است در حال
حاضر اگر اين گروههاى مخالف در داخل يا در كنار اين سيستم حكومتى كار
مى كنند اگر آنها بداند كه دولت به اين ترتيب تحت تاعثير قرار نخواهند گرفت
حداقل بعضى از آنها به ايجاد خشونت و بلوا دست خواهند زد. اكثر اين
گروههاى مخالف، آمريكا را قدرتى مى شناسند كه مى تواند در دولت ايران از
طريق اعمال نفوذ
براى آنها جائى باز كنند. اگر از اين سو نااميد شوند، احساسات ضعف ضد
آمريكائى " و شگفت آور " جاى خود را به احساسات و فعاليتهاى ضد
آمريكائى شديدتر خواهد داد.
" پايان خلاصه مطلب "
