لطفا منتظر باشید ...
چند نسخه خطى[1]
1. تبويب الامالى[2]
از غياث الدين[3] جمشيد بن مهدى بن اسماعيل بن مهدى بن فخرالدين بن شمس الدين محمدالحسينى الطوسى الدليجانى، كه آن را به نام شاه طهماسب بهادر خان صفوى نوشته و در پنجشنبه سلخ رمضان 951 به پايان رسانيده است. در اين كتاب امالى شيخ صدوق به سه باب مبـوب شده است: 1. مايتعلّـق بمناقب أهل البـيت؛ 2. مايتعلّـق بالعبـادات والأوراد و الأذكار؛ 3. مايتعلّق بالمتفرّقات، واين نسخه هرسه باب را دارد ولى با اين حال در پايانِ آن آمده است: تم المجلّد الأوّل من الامالى... .آغاز: «احسن فى المقال واطاب فى القال من افاد ان خير خبر يجعل عنوان صحيفة الحديث...».انجام: «تم المجلد الاول من الامالى من املاء الشيخ... على يدالعبد المذنب المحتاج الى رحمة الله الملك العلى افقر خلق الله اقل الخليقة بل لا شى ء فى الحقيقة غياث الدين جمشيد... الساكن بقصبة الطيبة الدليجان من قصبات عراق العجم فى يوم الخميس السلخ من شهر رمضان المبارك من سنة 951 و نقلته من النسخة الصحيحة التى كان تاريخها يوم الاثنين الخامس من ذى القعدة الحرام من سنة 705 بخط الشيخ الفاضل الكامل العالم المتقى عبدالجبار بن على بن منصور النقاش الرازى [4] وهو نقله من نسخة الشيخ الفقيه العلم الامام ابى محمد جعفر بن على بن عبدالصمد النيشابورى غفره الله ولاخيه الشيخ الفقيه العالم ابى الحسن على بن عبدالصمد [5] فى مشهد مولانا الامام المعصوم ابى الحسن على بن موسى...پس از ديباچه كتاب و پيش از آغاز باب اول، حديث معراج: «مكتوب على ابواب الجنة والنار...» در دو صفحه، وفهرست مصنفات شيخ صدوق كه در قم و رى و مدينة السلام و نيشابور از ابتداى شروع به تاليف تا سال 368 نگاشته و تعداد آنها 241 كتاب و رساله است [6] در چهار صفحه، و دو يادداشت كه ذيلاً نقل مى شود در يك صفحه آمده است و معلوم نيست كه آيا اين هفت صفحه جزو متن كتاب است يا چون در آن نسخه كهن امالى يادداشت شده بوده كاتب اين نسخه آنها را در اين ميان نوشته است و يا... .اين است آن دو يادداشت كه به فرموده جناب آقاى مدرسى طباطبائى مربوط به مزار على بن محمدالباقرعليه السّلام در مشهد بار كرسب اردهال است. [7]1. نسخة الخط الذى وجد فى ذى القعدة سنة 529 فى ارض المشهد بقرية بار كرزعلى ساكنيها السلام و كان على جلد:«هذا قبر ولد من اولاد رسول الله صلّى الله عليه و آله و سلّم اباالحسن على بن محمدبن ابى طالب عليه السّلام و عمارة القبة بامر الجار الجنب العبد المذنب الحافى طاهربن محمد بن بهروز بتاريخ 145».2. نسخة كتاب الصادق عليه السّلام الموجود فيه و كان على اديم والله المستعان: «كتابة من اميرالمؤمنين جعفرالصادق الى اخيه امينه على وفقه الله ينطلق و يستغرق الاستخراج والمعاملة ثــابــت عنـــــدى من الضياع الوقفية بحفاية و نواحيها ويتصدق للفقراء والمساكين والعاملين عليها والتفتهم و احسن كما احسن الله اليك و امرهم بالمعروف و انههم عن المنكر ويحل لهم الطيبات ويحرم عليهم الخبائث كما قال جل و عز سريعاً الى ههنا وكتب بالرسالة الوفادة [8] فى ذى الحجة بتاريخ 143» و على ظهره [9]:تـوكـلـــت عـلــى اللهتـوكـلـــت عـلــى اللهاين نسخه وزيرى است داراى 186 برگ، يك جا از ميان افتاده دارد و در چند جا در حاشيه نوشته شده است: «اين مطلب سهواً در اين جا نوشته شده و بايد در باب ديگر نوشته مى شد».عنوان باب دوم و سوم در اين نسخه هست اما عنوان باب اول در آغاز كتاب ديده نمى شود و شايد پس از ديباچه مقدارى از باب اول ننوشته مانده و يادداشت هاى مذكور به جاى آن نوشته شده باشد.2 . مجمع البيان
جزء هشتم تا دهم به دو خط قديم تر و جديدتر و تاريخ كتابت جزء نهم كه تحرير آن جديدتر است سه شنبه 14 صفر 2601 مى باشد، با اين يادداشت از حاج ميرزا محمد ارباب بر برگ نخست:«ثلث من مجمع البيان لامين الاسلام الطبرسى نسخة معتمدة استنقذتها من افواه الارضة و الفار و انا الخادم لآثار اهل البيت و فقهائهم محمدالقمى».3. خلاصة الاذكار فيض كاشانى
نسخ 9101 با سرلوح و جدول زرين، رقعى كوچك.4. حاشيه تهذيب الاحكام شيخ طوسى
از پسر صاحب معالم، محمدبن الحسن، شامل طهارت و صلات كه طهارت آن را در 2201 در كربلا به پايان رسانده است.آغاز: «نحمدك يا من ارسل رسوله بالهدى الى تهذيب الاحكام و نشكرك يا من...» نستعليق محمد تقى بن نظام الدين محمود شيرازى انصارى در سه شنبه 26 ذيقعده 7301 (طهارت) و شوال 7601 (صلات)، با چند حاشيه از مؤلف و دو حاشيه از مرتضى الحسينى به خط او، رقعى، 028 برگ.5. هداية الشيعه الى احكام الشريعه
متن فقهى است از ملا احمد نراقى شامل طهارت، صلات، زكات، صوم و اعتكاف كه نگارش آن در شب سه شنبه 13 رمضان 1234به پايان رسيده است. چند سطر از آغازش افتاده، آغاز موجود: «و سميته بهداية الشيعة الى احكام الشريعه و رتبته على كتب ذوات مقاصد و ابحاث و ابواب و فصول...». نسخ جعفر بن محمد على حسينى جاسبى وارانى در 1243، 201 برگ، خشتى.6. سيوطى
نسخ ابراهيم بن موسى در مدرسه مولانا حسين در 1223، حواشى با امضاى محمد الصالح و ابن الحاج دارد، رحلى.7. جامع المقاصد
طهارت تاشفعه، اول و آخر ناقص، تحرير سده يازدهم، رحلى.8. مغنى البيب
باب اول، ناقص، نسخ سده 11 و 12، با حواشى از محمدكريم عفى عنه، گويا به خط خود او.9. حقائق الايمان فيض كاشانى
نسخ 1131، وقفى محمد سعيد بن ذوالفقار در 1131.01. بدائع
قطعه اى است از بدايع ميرزاى رشتى، 124 برگ، خشتى.11. موجز القانون
گويا موجز القانون ابن نفيس قرشى باشد، شامل چهار فن و فن چهارم شامل شش باب و باب ششم: فى السموم والاحتراز عنها. نستعليق 8901، اولش ناقص است، 95 برگ، رقعى.12. حاشيه سيوطى ميرزا ابوطالب
به خط ميرزين العابدين پدر مرحوم حاج سيد صادق روحانى (فقيه مشهور قم در نيمه نخستين قرن حاضر و در گذشته 1338) در 27 جمادى الاول 1246 در مدرسه نيماورد اصفهان و اين است عبارت پايان نسخه: «كتب الحقير الفقير مير زين العابدين بن حسين الحسينى القمى. گر به هم برزده بينى خط من عيب مكن ـ كه مرا محنت ايام بهم برزده است. منظور داشتن نسخه بود نه كتاب خوش خط داشتن».13. مجموعه
1 . بغية الطالب كاشف الغطاء، نسخ احمد بن سيد حيدر... نور الدين الموسوى در 1226، برگ اولش افتاده. 2. اربعين، و اين است آغازش: «هذا الاربعين حديث مروية عن النبى صلّى الله عليه و آله و سلّم الحديث الاول قال النبى صلّى الله عليه و آله و سلّم من داوم على صلوة الخمس من جماعة اعطاه الله خمس خصال...».14. مجموعه
1. شرح زبدة الاصول ملاصالح مازندرانى، تحرير شعبان 8101.2. فوائد آقاباقر بهبهانى (عتيق و جديد) نسخ بى تاريخ.15. مجموعه (رقعى)
1. السلامية در تحقيق سلام نماز نزد اماميه از ملا محمد طاهر قمى، (ذريعه، ج 12، ص 214). آغاز: «الحمدلله السلام المؤمن المهيمن العزيز الجبار...» به خط علينقى بن عبدالله الرضوى در 1146، 21برگ. 2. رساله اوزان و مقادير، از همو به فارسى، در 21برگ. 3. حق اليقين فى معرفة اصول الدين، عربى، از همو در 111 برگ (ذريعه، ج7، ص 04).آغاز: «اما بعد فقد الف بتوفيق الله سبحانه المتمسك برسول الله...». 4. متفرقات، از؟..... مطلبى از كتاب احتياطيه محمد باقر خراسانى نقل شده است. 5. رساله شكيات به فارسى، در دو برگ، شايد از همان ملا محمد طاهر باشد (ذريعه، ج 14، ص 211). آغاز: «الحمدلله وحده و كفى و صلى الله على محمد المصطفى و آله المهديين الشرفا و ذريته الطيبين النجباء، اما بعد اين چند كلمه اى است...»1 نسخه هـاى خطى معرفـى شده در اين مقالـه در كتابخانـه شخصى آيت الله حاج سيد مهـدى روحانـى قدّس سرّه بوده است. اين مقاله ابتدا در كتاب آشنايى با چند نسخه خطى (دفتر اول، 1355) چاپ شده است.2. اين نام به مناسبت متن كتاب براى اين نسخه انتخاب شد.3. عبدالهادى بن رفيع الدين حسين بن غياث الدين جمشيد نسل المهدى الثانى الرضوى الدليجانى كه دو رساله از او در فهرست كتابخانه فيضيه قم (ج3، ص 016) معرفى شده گويا نواده اوست.4. در طبقات اعلام الشيعه قرن ششم از اين عبدالجبار ونيز از اين نسخه امالى ياد شده است. نگاه كنيد:ص 153.5. در طبقات اعلام الشيعه قرن پنجم از اين على بن عبدالصمد ياد شده است. نگاه كنيد: ص 122.6. آنچه در اين چهار صفحه نوشته شده 224 كتاب است نه 241.7. در كتـاب النقض (ص 643) مى نويسـد: «واهل قاشان به زيارت علـى بن محمد باقر (روند) كه مدفون است به بار كرسب با چندين حجت و برهان كه آن جا ظاهر شده است».8. زير اين كلمه نوشته است: نامه.9. گويا در اثر كهن بودن خط اين يادداشت ها، كاتبى كه از روى آن نسخه بردارى كرده در برخى كلمات گرفتار غلط نويسى شده باشد.
