شناختنامه حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) و شهر ری نسخه متنی

قرن ششم هجرى مى زيسته و با شيخ منتجب الدين هم عهد بوده چه او در كتاب خودچون زندگان ياد نموده و در همين قرن هم به شهادت رسيده استو روى صندوقچوبى بالاى قبر مطهر كه در قرن هفتم ساخته شده نسب مبارك آن حضرت را بهاميرالمؤمنين على عليه السلام مى رساند چه بر روى صندوق كه به امر عضدالدوله ملكشاهابن ملك شاهرخ غازى ساخته شده نوشته: هذه التربة و المقبره ليحيى بن زيد بنالحسن بن اميرالمؤمنين عليه السلام ، ولى مدركى براى اثبات اين مدعا نمى باشد.

عضدالدوله ملكشاه از حكامى بوده است كه در رى حكومت مى كرده استو امااين كه حضرت امام زاده يحيى به دست خوارزم شاه در قرن ششم شهيد شد، حرفىنيست، زيرا همه كتب نسّابه به اين نكته صراحت دارند ولى متذكر نشده اند كهكدام يك از خوارزم شاهيان به اين كار مبادرت ورزيده اند زيرا خوارزم شاه اسم خاصپادشاهى نيست بلكه لقب سلاطينى است كه در ناحيه خوارزم سلطنت مى كرده اند،و به قول ابوريحان بيرونى مؤسس اين خاندان كيخسرو بود.

در قرون اوليّه اسلام خوارزم از حيث حكومت منقسم به دو قسمت مى شد،قسمت شمال كه پايتخت آن گرگانج بود و معمولاً از طرف امراى عرب اداره مى شدو قسمت جنوبى آن (كان) منطقه خوارزم شاهيان بودنخستين خاندان معروفخوارزمشاهيان بعد از اسلام مأمونيان بودند كه مؤسس آن مأمون والى گرگانج باابوعبداللّه خوارزم شاه جنگيد و بر او غلبه جست و لقب خوارزمشاهى را به خانوادهخود انتقال داد و در سنه 387 درگذشتدر زمان پسر او على بن مأمون خوارزم شاه،ابوعلى سينا دانشمند بزرگوار ايرانى به خوارزم آمد و آن حكمران مقدمش را گرامىشمردابوالعباس مأمون پسر ديگر مأمون در علم دوستى و فضل پرورى پيشه داشتو در زمان ابوالحارث محمّد خوارزم شاه پسر على بن مأمون يعنى در 408خوارزم شاهيان به دست محمود غزنوى منقرض گرديدسلطان محمود، اميرالتونتاش را به حكومت اين خطه برگماشت و او را خوارزم شاه گفتند و در اواخر قرن