استبداد رضاخان - هوش و زیرکی نسخه متنی

استبداد رضاخان

هنگامي كه فرهنگستان ايران در عصررضاشاه تازه شروع به كاركرده بودتاباصطلاح واژه هاي فارسي راجايگزين واژه هاي عربي بكندمعمولالغات نامانوس ونتراشيده ونخراشيده حسب الامري بيرون مي داد .

تقي زاده سياستمدارمعروف رشادتي كردومقاله پرمغزومفصلي ازبرلن كه درآن زمان درآنجاسكونت داشت ،برانتقادازفرهنگستان وروش دولت به ايران فرستاد .

اين مقاله به علت غفلت وعدم توجه اداره نگارش ووزارت فرهنگ درمجله تعليم وتربيت كه مجله رسمي فرهنگي بود،درج گرديد .

مفهوم جملات بخشي ازمقاله تقي زاده تلويحااين بودكه شاه احاطه به كلمات ولغات فارسي نداردوبه لفظ ساده چيزي نمي فهمدوفقطازلحاظتشريفات ،صورت تغييركلمات رابه عرض ايشان مي رسانندواوهم تصويب مي كند،پس آنهايي كه اين تغييرات رامي دهندبه ادبيات فارسي خيانت كرده ومجرمند .

اين مقاله مفصل وآبدار،آنهم درآن ايام ،مثل توپ صداكرد .

شاه خشمگين شد .

وزيرفرهنگ وقت موردبي مهري قرارگرفت ،مدير مجله مبغوض گرديدوشهرباني فوراشماره مجله مزبورراجمع آوري نمود .

ولي به اين سادگيهاآتش خشم وغضب شاه خاموشي نمي گرفت .

ازطرفي تقي زاده هم شكاراز بلاجسته بودودست شاه به اودربرلن نمي رسيد .

ناچارازدرمهرباني ومحبت داخل شدودستوردادتقي زاده رااحضاركنندوبه ايشان ابلاغنمايندكه براي پست وزارت دارايي نامزدشده اند .

تقي زاده كه زيركتروهوشيارترازآن بودكه به اين زوديهاخام شود،جواب تلگرام رابه اين مضمون مخابره كردكه .

سلام بنده راحضور اعليحضرت همايوني برسانيدوعرض كنيدكه كمال اشتياق رابه زيارت وطن عزيزو خدمتگذاري اعليحضرت دارم ،ولي افسوس كه كسالتي پيداكرده ام بطوري كه اطباي اينجامي گويندهواي قصرقجرزندان معروف رضاشاه به مزاج بنده نمي سازد!هروقت كسالتم بهترشودومزاجم به هواي قصرقجرسازگارگردد،فوراشرفياب خدمت خواهم شد .