لطفا منتظر باشید ...
5. احترام به نعمتها
از آثار مثبت پرهيز از اسراف، احترام و تعظيم نعمت هاي خداوندي و شكر نعمت است، در حالي كه اسراف، توهين و كم بهادادن به الطاف و مواهب الهي است كه آن هم ره آوردي جز زوال و سلب نعمت هاي الهي نخواهد داشت. اين مطلب در روايات، به ويژه درباره آنچه مربوط به آذوقه مردم و از همه مهم تر نان - كه اصلي ترين و عمومي ترين غذاي آنان است - تأكيد و سفارش بيشتري شده است.امام صادق ژ از پدران گرامي اش از رسول اكرم ْ نقل كرده اندكه فرمود:.هر كس به پاره نان و يا خرمايي برخورد كند، سپس آن را تناول كند، پيش از آن كه شكمش از آن فارع شود، خداوند او را خواهد آمرزيد.(38).باز حضرت صادق ژ درحديثي فرمودند:.رسول خدا ْ برعايشه وارد شد، پاره ناني بر زمين ديد و نزديك بود آن را زير پابگيرد آن را برگرفت و تناول نمود و سپس به عايشه فرمود: نعمت هاي الهي را تعظيم و تكريم كن؛ زيرا اين چنين نيست كه نعمت هاي خداوندي از ميان گروهي رخت بربندد و سپس به زودي به آنها برگردد.(39).همچنين درحديث ديگري همان حضرت فرمودند:.خداوند در روزىِ گروهي از مردم وسعت و گشايش داد، تا هنگامي كه سر به طغيان گذاشتند و سنگ را براي تطهير خود خشن احساس كردند. از اين رو براي اين كار از نان استفاده مي كردند. در اين هنگام خداوند آنان را به قحط و گرسنگي گرفتار كرد و آن گروه به ناچار آذوقه هاي خود را در انبارها ذخيره مي نمودند تا محفوظ بماند. خداوند حشره يا چيزي شبيه آن را برانگيخت تا ذخيره آنان را فاسد نمايد و بدين رو مجبور شدند براي تأمين آذوقه خود به همان پاره نانهاي آلوده روي آورند.(40).اسراف و رفاه عمومي
در خاتمه اين بخش، بحث را با طرح يك سؤال و پاسخ بدان به پايان مي بريم و آن اين كه برخي مي گويند: اگر فرض كنيم روزي بيايد كه تمامي انسان ها در رفاه و آسايش به سر ببرند و صفحه گيتي از وجود انسان هاي تنگدست و نيازمند خالي بماند، آيا بازهم (اسراف) عملي نكوهيده و ناپسند به شمار خواهد آمد.پاسخ بدين سؤال از آنچه تاكنون گفته شد روشن است؛ زيرا همه فلسفه تحريم اسراف امكان كمك به تهيدستان نيست، بلكه برخي از آنها، مانند احترام به نعمت هاي الهي و تأمين بنيه مالى، در هر دوره و با هر شرايطي وجود دارند. اضافه بر اين كه، اصولاً تأمين رفاه و آسايش جهاني - كه تنها در عصر حكومت حضرت مهدى(عج) تحقق خواهد يافت - يكي از عوامل عمده آن، همين جلوگيري از اسرافگري ها و برچيدن بساط مسرفان در سطح جهان است و باز هم در سايه عمل به همين دستور الهي است كه ريشه فقر و تنگدستي خشكيده و جهان غرق در نعمت و رفاه و بقاي اين حالت نيز در پرتو آن عملي مي شود.1. وسائل الشيعه، ج15، ص258.2. همان، ص241.3. همان ، ص259.4. همان، ج6، ص24.5. اطلاعات سياسي اقتصادى، سال چهارم، شماره 6، خردادو تير 1369، ص74.6. درست در حدود ساعت 35 دقيقه بعد از نيمه شب روز پنج شنبه، 31/3/1370 زلزله اي پر قدرت، قسمت وسيعي از ايران را به لرزه در آورد. اين زلزله توانست منطقه گسترده اي از دو استان گيلان و زنجان را به ويرانه اي تبديل كند.7. نهج البلاغه، نامه 21 و احتمال هم مي رود مقصود امام ژ اين باشد كه:.امروز به فكر قيامت باش. به اندازه ضرورت از اموال شخصي ات استفاده كن و اضافه آن را صدقه بده (كه در اين صورت باز اشاره به يكي ديگر از فوايد ميانه روي است و بحث آن خواهد آمد).8. سفينة البحار، ج2، ص378.9. اصول كافى، ج2، ص138.10. مكه و مدينه و ساير شهرهاي آن.11. شهري است در يمن.12. نهج البلاغه، فيض الاسلام، نامه 45.13. سازمان بهداشت جهاني كودكان، وابسته به سازمان ملل متحد.14. جهان مسلح، جهان گرسنه، از ويلي برانت، ص110، 111.15. سازمان خواربار و كشاورزي جهانى.16. همان، ص117.17. پاورقي همان كتاب از مترجم، ص116 - موريتانى، در غرب افريقا و جنوب صحرا و الجزاير و شمال سنگال و مالي واقع است و در حدود يك ميليون و ششصد هزار نفر جمعيت دارد.18. همان، ص119.19. همان: ص53.20. همان، ص211. اين برآورد مربوط به سالهاي 1363 - 1364 است.21. همان، ص272.22. همان، ص93.23. همان، ص11، مقدمه.24. همان ص13، مقدمه.25. تصاعد هندسي عبارت است از: سلسله اعداد پياپي كه هر يك از آنها مساوي با حاصل ضرب عدد پيش از خودش در يك عدد ثابت باشد؛ مثلاً:.5*2=10*2=20*2=40*2=80*2=160 يك تصاعد هندسي است.و تصاعد عددي يا حسابي عبارت است از: سلسله اعداد پياپي كه هر يك از آنها مساوي با مجموع عدد پيش از خود و يك عدد ثابت باشد، هر يك از اعداد اين سلسله را يك جمله تصاعد و عدد ثابت را قدر نسبت تصاعد مي نامند؛ مثلاً:.5+2=7+2=9+2=11+2=13+2=15 .را يك جمله تصاعد عددي مي نامند. به نقل از: علي حجتي كرمانى، پاورقيهايي بر اقتصاد در مكتب اسلام، ص35.26. امام موسي صدر، اقتصاد در مكتب اسلام، ص35.27. جهان مسلح، جهان گرسنه، ص106.28. همان، ص103 و 109.29. همان، ص91.30. غياث الدين جزايرى، اسرار خوراكيها، ص142 - 143.31. گزارش فائو، به نقل از: جهان مسلح، جهان گرسنه، ص117.32. وسائل الشيعه، ج6، باب وجوب الزكاة، ص3، حديث 2.33. بقره (2) آيه 271.34. معارج (70) آيه 25.35. وسائل الشيعه، ج6، باب7 از ابواب ماتجب فيه الزكاة، ص31، حديث 11.36. سفينة البحار - ص615، ماده (سرف).37. وسائل الشيعه، ج16، باب 69 ازابواب آداب المائده، حديث 1.38. همان، ج16، ص608.39. همان، ص607.40. همان، ج16، ص611.
