تفسیر هدایت جلد 11

(سياق آيات آنها را بيم مى‏دهد كه به سرنوشت كافران پيش از خود دچار شوند)

آيا منتظر چنان سرنوشت تغيير ناپذيرى كه سنّتهاى الهى بر آن جارى است مى‏شوند؟

بگذار در زمين به گردش پردازند تا سرانجام ستمكارانى را كه پيش از آنها بوده‏اند ببينند.

(اين سوره كه بر بيان تدبير خدا در آفرينش متمركز است با بيان اين نكته به پايان مى‏رسد كه اگر مردم را به سبب آنچه كرده‏اند مؤاخذه كنند و برگيرند هيچ جاندارى بر روى زمين باقى نماند، امّا به آنان تا زمانى معين مهلت مى‏دهند و آن گاه كه مهلتشان منقضى شود و اجلشان برسد خداوند به بندگان خود آگاه و بيناست (برخى را عذاب مى‏دهد و برخى را مى‏آمرزد).

كوتاه سخن در چارچوب اين سوره آن كه: اين سوره پيرامون انديشه‏اى اساسى و مؤثّر در پرورش و پاكيزه سازى انسان دور مى‏زند، و آن اين است كه خدا بر او مسلّط و فرمانرواى مطلق است و اوست كه امور و شؤون هستى را تدبير و اداره مى‏كند، و انسانى كه شاهد اين امر باشد نه فقط در قرارگاه امن پروردگار خود به اطمينان پناه مى‏جويد بلكه اين احساس و ادراك او را بر آن مى‏دارد كه حركات و رفتار خود را مطابق با راهها و روشهاى خداى سبحان متعال معيّن و محدود سازد.
اين جا الهامى ديگر از اين انديشه استنباط مى‏شود، و آن اين كه بشر به هنگام آسايش اطمينان و آرامش نيابد و به هنگام سختى مأيوس و نااميد نشود.