تفسیر هدایت جلد 11

[54] در آن جا عدل الهى كه تمام آفريدگان بر آن قرار مستقرّ شده‏اند جلوه‏گر مى‏شود، به هيچ كس ظلمى نمى‏شود، بلكه حتّى پاداش آنها همان اعمالشان است كه تجسّم پذيرفته، اگر اعمالشان نيك بوده باشد پاداش آنها باغهاى جنان و ميوه‏ها و حور عين است، و اگر بد بوده باشد عذابى است سخت.

«فَالْيَوْمَ لا تُظْلَمُ نَفْسٌ شَيْئاً- آن روز به كسى ستم نمى‏شود،» و خدا به بندگان ستم روا نمى‏دارد، «27» نه در آن روز و نه در هيچ روزى ديگر، آرى. او آزادى محدودى در دنيا به مردم داده تا به وسيله آن ايشان را بيازمايد، و آنها خود به خويشتن ستم كرده‏اند، و اگر او سراى درنگ و بقا (آخرت) را قرار نداده بود و براى ستمگر و ستمديده پاداش كافى مقرّر نداشته بود، هرگز نمى‏گذاشت كه كسى به ديگرى حتّى در دنيا ستم كند، زيرا او بر بندگان ستم روا نمى‏دارد، و اساسا ما وجود سراى آخرت را از خلال آگاهى و شناخت خود از دو امر مى‏شناسيم:

اوّلا

اين كه خدا توانمند مهربان است، پس ممكن نيست در پيشگاه او به يكى از بندگانش ستم شود و او به دادش نرسد.

ثانيا

اين كه او مى‏گذارد ستمگر در دنيا در منجلاب ستم فرو رود و از همين نكته درمى‏يابيم كه سرايى ديگر نيز وجود دارد كه در آن جا ستمگر مجازات مى‏شود و داد ستمديده را از او مى‏گيرند.

«وَ لا تُجْزَوْنَ إِلَّا ما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ- و جز همانند كارى كه كرده‏ايد پاداش نمى‏بينيد.»

پس اگر در آن جا پاداشى بد باشد همان اعمال شماست كه تجسّم يافته.

آيا كسى را كه آب آلوده مى‏نوشد و بيمار مى‏شود ديده‏اى؟

آيا پزشكى كه او را نهى‏
كرده و از سرانجام كارش پرهيز داده به او ستم كرده است، يا بيمارى او همان آب آلوده‏اى است كه آن را نوشيده است؟

27- تعبيرى است قرآنى كه مكرّر آمده است: آل عمران، 182 الانفال، 51 الحجّ، 10 فصّلت، 46 (به لفظى ديگر) سوره ق/ 29

(به لفظى متفاوت).