تفسیر هدایت جلد 11

[21] ندا دهنده‏اى از جانب خدا- كه يكى از فرشتگان است- اين حقيقت را به آنها تأكيد مى‏كند كه امروز روز پاداش تنها نيست، بلكه روز دادن پاداش عادلانه است كه در آن بهشتيان از دوزخيان جدا مى‏شوند.

«هذا يَوْمُ الْفَصْلِ الَّذِي كُنْتُمْ بِهِ تُكَذِّبُونَ- اين همان روز جداسازى (و داورى) است كه دروغش مى‏پنداشتيد.»

در اين آيه اشاره‏اى صريح است كه تكذيب است كه آنها را به عدم تحمّل مسئوليّت، بلكه به ظلم و جور واداشته، و طبيعى است انسانى كه احساس نكند كه او را به سبب كارهاى بدش مجازات خواهند كرد، به آن كارها ادامه مى‏دهد، و از اين ديدگاه ايمان به آخرت همانا سنگ بنيادى و شالوده توازن فكر و رفتار انسان است.

[22- 23] آن گاه خدا فرمان مى‏دهد كه نافرمانان را با يكديگر گردآورند و به دوزخ افكنند، و آنها سه نوعند:

1- ستمكاران، كه كسانى هستند كه هم به خود و هم به ديگران ستم كرده‏اند.

2- خدايان دروغين كه ستمگران آنها را به جاى اللَّه به پرستش گرفته‏اند، همچون بتهاى بى‏جان و بتهاى متحرّك، مانند طاغوتها، و صاحبان مال، و عالمان بد.

3- زوجها، يكى از مفسران گفته است:

مقصود از كلمه «ازواج» همان معنى ظاهر آن است كه زوجه (همسر) باشد، و اين بدان معنى است كه زن نمى‏تواند عدم تحمّل مسئوليّت را چنين توجيه كند و بهانه آورد كه شوهرش نمى‏پذيرفته يا بدو اجازه نمى‏داده است (كه مسئوليّت را بپذيرد) و از اين رو وى نيز عذاب خواهد ديد و با شوهرش به دوزخ مى‏رود.