تفسیر هدایت جلد 11

با اين ذبح و قربانى آن حضرت- عليه السّلام- سنّتى نهاد كه مؤمنان تا
امروز بدان رفتار مى‏كنند، و در منى و در سرتاسر جهان به پيروى از او قربانى مى‏كنند، و شايد از اين جهت و از لحاظ عالمگيرى است كه عظيم ناميده شده. و گفته‏اند «ذبح عظيم» همان سبط شهيد، امام حسين بن على (ع) است كه حضرتش را در كربلا تشنه سر از پيكر جدا كردند و فداى دين خدا و مقاومت در برابر عادات جاهلى اموى شد.

[108- 109] كرامت و بزرگداشت ابراهيم خليل در دنيا پيش از آخرت آن است كه خدا ياد كردى نيك از او نزد بشريّت، با اختلاف مذهبها و عقيده‏ها قرار داد، و پروردگار ما اين كرامت و گراميداشت را در يك كلمه خلاصه كرده است كه: سلام بر ابراهيم.

«وَ تَرَكْنا عَلَيْهِ فِي الْآخِرِينَ سَلامٌ عَلى‏ إِبْراهِيمَ- و نام نيك او را در نسلهاى بعد باقى گذاشتيم سلام بر ابراهيم.»

شايسته است اشاره شود كه مستحبّ بودن شرعى در سلام بر پيامبران و صالحان اقتضا مى‏كند كه صلوات بر محمد و آل او (صلوات اللَّه عليهم) را مقدم آورند و سپس طرفى كه نام او مورد نظر است ذكر كنند.

پس كسى كه مى‏خواهد بر عيسى صلوات فرستد گويد:

على نبيّنا و آله و عليه افضل الصلاة و السّلام- بر پيامبر ما و خاندانش و بر او بهترين درود و سلام. ولى در مورد پيامبر خدا ابراهيم مستحبّ آن است نخست نام او ياد شود و سپس ثنا بر پيامبر ما و خاندانش بيايد، پس عبارت اين گفتار چنين مى‏شود:

على ابراهيم و نبيّنا و آله الصلاة و السّلام- بر ابراهيم و پيامبر ما و خاندانش درود و سلام.

[110] امّا اين پاداشى كه پيامبران به دست مى‏آورند سنّتى كه تنها مخصوص ايشان باشد نيست، بلكه ضمن آن عدالت الهى است كه تمام بشريّت را در برگرفته، و از آن جا كه ابراهيم نيكوكار بوده شايسته چنين كرامت و بزرگداشتى شده است.

«كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ- ما نيكوكاران را اين چنين پاداش مى‏دهيم.»