تفسیر هدایت جلد 11

شرح آيات

[16] معمولا كافران خواستار شتاب در رسيدن عذاب خدا نمى‏شوند، و با پيامبران به ستيزه و جدل مى‏گويند:

اگر دعوت شما راست است از پروردگار خود بخواهيد كه عذاب را بر ما فرو بارد. سياق قرآنى در اين سوره پاسخگويى بدين ستيزه و مبارزه‏طلبى كافران را رها مى‏كند، و ما را متوجّه بررسى تاريخ مى‏سازد، زيرا خداى متعال زندگى را طبق قوانينى كه معيّن كرده و با علم و حكمت خود برگزيده، به جريان انداخته است، و سنّتها و قوانين خود را، هر چند جاهلان با آنها بستيزند، دگرگون نمى‏سازد. پس اوست كه امور آفريدگان را بر حسب حكمت و نه بر حسب عكس العملهاى ديگران، مى‏گرداند كه پروردگار ما از اين مراتب بسى والاتر است.
بلى، خدا در شرايطى خاصّ سنّتى را دگرگون مى‏سازد، زير چيزى پروردگار ما را ناتوان نمى‏كند و فرمان او فراتر از سنّتها و قوانين است، ولى با وجود اين با علم و حكمت دخل و تصرّف مى‏كند.

«وَ قالُوا رَبَّنا عَجِّلْ لَنا قِطَّنا قَبْلَ يَوْمِ الْحِسابِ- و گفتند: اى پروردگار ما، نصيب ما را پيش از فرا رسيدن روز حساب به دست ما بده.»

و «قط» سهم و نصيب است، پس آنها از خدا مى‏خواهند كه سهمى از عذاب را كه سزاوار آنند به آنها برساند تا دريابند كه اكنون بر باطلند. ولى خدا همواره اين درخواست را اجابت نمى‏كند، و اين به سبب امورى چند است:

يكم

اين كه ذات عزّ و جلّ نسبت به بندگان خود مهربان است، پس اگر نادانى روزى آنان را به كفر و ستيزه بكشاند، بى‏درنگ عذابشان نمى‏كند، چه انسان گاه نادانى مى‏كند و سپس خطايش بر او معلوم مى‏گردد و به سوى پروردگار خود باز مى‏گردد.