تفسیر هدایت جلد 11

آدمى به سوى عزّت و توانگرى پيش مى‏رود و بر آن اشراف مى‏يابد، ولى- به عادت- راه را گم مى‏كند و به جاى آن كه به وسيله آن دو مزيّت ايمان به خدا و
عمل صالح را به دست آورد، مى‏بينى كه به شريكانى ساختگى و پندارى ايمان مى‏آورد و به تدبير بديها مى‏گرايد، قرآن ما را يادآور مى‏شود كه اين شريكان و اشباه ذرّه‏اى از خود ندارند و تدبير و مكر بد جز گريبان اهل خود و بد انديشان را نمى‏گيرد، و راه استوار رسيدن به آرزوهاى مشروع در زمينه كسب عزّت و سلطه و توانگرى همانا راه خداست، و شناخت اين حقيقت كه بيگمان او رازق چيره‏دست توانگر، و مالك بر حقّ است، و اوست حكيمى كه هر كس را به عمل خود پاداش مى‏دهد، و اوست كه صالحان و نكوكاران را دوست مى‏دارد ... و خلاصه آن محور، آگاه‏سازى بشر به راه راست و استوار براى وصول به خواستها و آرزوهاى مشروع اوست.

سياق آيات بدين گونه يادآور مى‏شود كه براستى خداست كه بادها را مى‏انگيزد تا ابرها را به حركت درآرند و هر كجا ذات او بخواهد باران مى‏باراند و به اذن و فرمان خود زمين را زنده مى‏كند، پس او رزّاق و روزى رسان است. مگر نه اين كه كشت و زرع و بارورى و شيردهى پستانداران، همه بر اثر باران است؟

همين گونه نيز در روز رستاخيز مردم براى پس دادن حساب، زنده و برانگيخته مى‏شوند.
هر كس عزّت و چيرگى بخواهد عزت و چيرگى به تمامى از آن خداست (و دستيابى بر عزّت تنها بدين سان شايسته است، و عزّت و تسلّط بزرگترين مراد و غايت آرزوى بشر است، زيرا داشتن عزّت به معنى داشتن امنيت و سلامت و ياد كردن نيك نزد پروردگار است، نه نزد طاغوتان و شريكان برساخته و مجعول).

اما چگونه؟

و آن كس كه خدا او را عزيز و مسلط مى‏كند كيست؟

پاسخ: صاحب سخن پسنديده پاكيزه خوش و كردار نيك، امّا بد انديشى و مكر براى بدى و تباهى آدمى را نابود مى‏كند و از آن ثمره‏اى جز بدبختى و تيره‏روزى به دست نمى‏آيد! از آن زمان كه ما نطفه يا جنينى بوديم، تا زاده شدن، و نيز فزونى و كاستى عمر، اين همه به دست خداست، و در كتابى ثبت و ضبط شده، و نزد خدا بسى آسان است .