(حـج) در لغـت ، بـه مـعـنـاى قـصـد و در اصـطـلاح فـقـهـا، انـجـام اعمال و مناسك مخصوص در زمان خاص (ماه ذى الحجة) و در مكان معيّن (مكّه و اطراف آن) به قصد تقرّب به خدا است .(77) حـج يكى از اركان دين اسلام و ترك آن از گناهان كبيره است و بر كسى كه داراى شروط وجوب حج باشد، فقط يك بار در عمر واجب مى شود.وجـوب حـج بـر شـخـص مـسـتـطـيـع ، فـورى اسـت ؛ يـعـنـى :واجـب اسـت در سـال اول اسـتـطـاعت آن را به جا آورد و تاءخيرش جايز نيست و در صورت تاءخير، واجب است در سال بعد انجام دهد و گرنه در سال هاى پس از آن .(78) در قـرآن و احـاديـث اسلامى ، در مورد حج ، بسيار تاءكيد شده است . به عنوان نمونه ، در قرآن مجيد مى خوانيم :(وَ لِلّهِ عـَلَى النـّاسِ حـِجُّ الْبـَيـْتِ مـَنِ اسـْتـَطـاعَ اِلَيـْهِ سـَبـيـلاً وَ مـَنْ كـَفـَرَ فـَاِنَّ اللّهَ غـَنِىُّ عَنِالْعالَمينَ)(79) براى خدا بر مردم است كه آهنگ خانه (او) كنند؛ آن ها كه توانايى رفتن به سوى آن را دارند و هـر كـس كـفـر ورزد( و حـج را تـرك كـنـد، بـه خـود زيـان رسـانده) ، خداوند از همه جهانيان بى نيازاست .به سند صحيح ، از امام صادق (ع) روايت شده است :(مَنْ ماتَ وَ لَمْ يَحُجَّ حَجَّةَ الاِسْلامِ لَمْ يَمْنَعْهُ مِنْ ذلِكَ حاجَةٌ تُجْحِفُ بِهِ اَوْ مَرَضٌ لايُطيقُ فيهِ الْحَجَّ اَوْ سُلْطانٌ يَمْنَعُهُ، فَلْيَمُتْ يَهُودِيّاً اَوْ نَصْرانِيّاً)(80) كـسـى كـه حـاجـت ضـرورى يـا مـرضـى نـداشـتـه بـاشـد كـه او را از انـجـام اعـمـال حج باز دارد و نيز حاكمى از حجّ او جلوگيرى نكند( يعنى : همه شروط استطاعت را داشته بـاشد) در عين حال ، حَجَّة الاسلام را انجام ندهد، هنگام مرگ بايد يهودى يا مسيحى از دنيا برود. (چنين شخصى مسلمان نيست) .
اقسام حج
كيفيت انجام حج واجب سه گونه است :1ـ حـجّ تـمـتـّع : وظـيـفـه كـسـانـى اسـت كـه فـاصـله وطـن آنـان بـامـكـّه 48ميل (حدود هفتاد و هشت كيلومتر) يا بيش تر باشد.اعمال حجّ تمتع عبارت است از: احرام در مكّه ، وقوف در سرزمين عرفات ، وقوف در مشعر الحرام ، رمـى جـمـره عـقبه ، قربانى ، حلق يا تقصير، طواف حج ، نماز طواف ، سعى بين صفا و مروه ، طواف نسا، نماز طواف نسا، بيتوته در منا و رمى جمرات در روز يازدهم و دوازدهم ذى الحجّة .(در بعضى موارد روز سيزدهم ذى الحجّة نيز لازم است .) 2ـ حـجّ اِفـراد: وظـيـفـه كـسـانـى اسـت كـه فـاصـله وطـن آنـان بـا مـكـّه كـم تـر از 48 ميل باشد و اعمال آن نيز مثل اعمال حجّ تمتّع است ، با اين تفاوت كه قربانى در حجّ تمتع ، واجب و در حجّ اِفراد، مستحب است . همچنين در حجّ تمتع ، بايد پيش از حج ، عمره تمتّع (كه توضيح آن خواهد آمد) انجام داده شود و گرنه حج صحيح نيست ، ولى در حج افراد، بايد پس از اتمام حج ، عمره مفرده انجام داده شود، اگر چه پس از ماه ذى الحجّه باشد.3ـ حـجّ قـِران : ايـن حـج نـيـز وظـيـفـه كـسـانـى اسـت كـه فـاصـله آن هـا بـا مـكـّه كـم تـر از 12 ميل باشد؛ يعنى : ساكنان مكّه و اطراف آن بين حجّ اِفراد و حجّ قِران مخيّرند.تـفـاوت حـجّ قـران بـا حـجّ افـراد ايـن اسـت كـه در حجّ قران ، بايد (سوق هَدْى) كند؛ يعنى : قربانى همراه خود ببرد، اِشْعار و تقليد هم مستحب است .(81)
لطفا منتظر باشید ...
