ب ـ نظم در تشريع
همه آياتى كه حاوى قوانين و مقررات الهى هستند، براى برقرارى نظم و برنامه درزندگى فردى و اجتماعى مسلمانان نازل شده اند. با اين بيان ، قرآن همواره پيروان خـويـش را بـه داشـتن
يك برنامه صحيح و منظّم دعوت مى كند و خواستار آن است كه مسلمانان در زنـدگـى بـه اصول و مقررات الهى
پاى بند بوده ، طبق برنامه اى كه خدا براى آنان تنظيم كرده ، زندگى كنند و هيچ گاه از حدود الهى گام
فراتر ننهند. چرا كه :(مَنْ يَتَعَدَّ حُدُودَ اللّهِ فَاُولئِكَ هُمُ الظّالِمُونَ) 22
آنان كه از حدود الهى تجاوز كنند، همانان ستمكارانند.از اين رو، مى توان گفت يكى از اهداف مهمّ پيامبران الهى ، تنظيم برنامه زندگى انسان ها در تـمـام
ابـعـاد آن بوده است . آنان درصدد بوده اند تا جامعه اى بر طبق برنامه تنظيمى از جانب پـروردگـار
بـنـا نـهـنـد بـه عـنوان مثال قرآن براى انجام عبادت هاى اسلامى وقت و برنامه اى تـنظيم كرده ، تا
همه مسلمانان در آن وقت معين به عبادت بپردازند. چنان كه براى روزه گرفتن ، ماه مبارك رمضان را معلوم
كرده و آغاز و انجام روزه هر روز را معلوم كرده است :(... كـُلُوا وَاشـْرَبـُوا حـَتـّى يـَتـَبـَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الاَْبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ
الاَْسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ثُمَّ اَتِمُّوا الصِّيامَ اِلَى اللَّيْلِ) 23
بـخـوريد و بياشاميد تا رشته سپيد صبح ، از رشته سياه (شب ) براى شما آشكار شود؛ سپس روزه را تا شب
تكميل كنيد.و در جـاى ديـگـر افـرادى را كـه در امـور اجـتـمـاعـى خـود، مـنـظـم و هـمـاهـنـگ و بـا اجـازه
رهـبـرى عمل مى كنند، در زمره مؤ منان قرار داده است :(اِنَّمـَا الْمـُؤْمـِنـُونَ الَّذيـنَ امـَنـُوا بـِاللّهِ وَ رَسُولِهِ وَ اِذا كانُوا مَعَهُ
عَلى اَمْرٍ جامِعٍ لَمْ يَذْهَبُوا حَتّى يَسْتَاءْذِنُوهُ) 24
مـؤ مـنـان كـسـانـى هـسـتند كه به خدا و پيامبرش ايمان آورده اند و هنگامى كه در كار مهمى با او
باشند بى اجازه او جايى نمى روند.در آيه اى ديگر نيز مجاهدان راهش را كه منظم ، محكم و استوار پيكار مى كنند مورد محبت خود قرار داده ،
مى فرمايد:(اِنَّ اللّهَ يُحِبُّ الَّذينَ يُقاتِلُونَ فى سَبيلِهِ صَفّاً كَاَنَّهُمْ بُنْيانٌ
مَرْصُوصٌ) 25
خداوند كسانى را دوست مى دارد كه در راه او پيكار مى كنند؛ گويى بنايى آهنين اند.نظم در روايات
در روايات اسلامى نيز نظم و انضباط مورد تاءكيد قرار گرفته است . به عنوان نمونه اميرمؤ مـنـان (ع )
كـه بـارهـا نـتـايـج زيـانـبـار بـى نـظـمـى و تـشـتـّت را در فـكـر و عـمـل مـسـلمـانـان ديـده
بـود، در آخـريـن پيامش در بستر شهادت ، فرزندان خود و مسلمانان را به تقواى الهى و نظم در كارها
فراخوانده :(اُوصيكُما، وَ جَميعَ وَلَدى و اَهْلى وَ مَنْ بَلَغَهُ كِتابى بِتَقْوَى اللّهِ وَ نَظْمِ
اَمْرِكُمْ) 26
شـمـا را (اى حـسـن و حسين ) و همه خانواده و فرزندانم و هر كس را كه نوشته من به او مى رسد، به تقواى
الهى و نظم در كارهايتان سفارش مى كنم .امام (ع ) در عهدنامه مالك اشتر رعايت نظم را با عباراتى ديگر اين چنين سفارش مى كند:(... اِيـّاكَ وَالْعـَجـَلَةَ بـِالاُْمـُورِ قـَبـْلَ اَوانـِها، اَوِ التَّساقطَ فيها عِنْدَ
اِمْكانِها اَوِ اللَّجاجَةَ فيها اِذا تـَنـَكَّرَتْ، اَوِ الْوَهـْنَ عـَنـْهـا اِذَا
اسـْتـَوْضـَحـَتْ، فـَضـَعْ كـُلَّ اَمـْرٍ مـَوْضـِعـَهُ، وَ اَوْقـِعْ كـُلَّ عـَمـَلٍ
مَوْقِعَهُ) 27
از عـجـله در مـورد كـارهـايـى كـه وقـتـشـان نـرسـيـده ، يـا سـسـتـى در كـارهـايـى كـه امـكـان